Syriëganger Angela B.: ‘Ik geloof in een islamitische staat, maar helaas sloeg IS een andere weg in’

‘Een week lang heeft mijn dochter in het ziekenhuis gelegen zonder een operatie te krijgen. Ze zeiden: de bomscherf is al uit haar hoofd. Totdat ze een scan van haar hoofd maakten en zagen dat de scherf grote schade had aangericht in haar hersens. Ze was verlamd, en haar ogen draaiden alle kanten op. Toen zeiden ze: waarom ben je niet eerder naar het ziekenhuis gekomen voor een operatie?’

Volledig gesluierd, en tegen een grauwe achtergrond van bakstenen barakken vertelt de Soesterbergse Syriëganger Angela B. (23) aan een cameraploeg van de Portugese tv-zender RTP hoe zij nog maar een halve dag geleden haar dochtertje Soumaya verloor. Locatie van het interview is het Koerdische vluchtelingenkamp Al Hol, de plek die duizenden IS-vrouwen en hun kinderen hun voorlopig thuis moeten noemen. Kalm, maar met duidelijk ingehouden woede beschrijft Angela – van Portugees-Nederlandse afkomst – hoe het uitblijven van adequate medische hulp de peuter noodlottig werd.

‘Ik heb de kampautoriteiten gesmeekt om medische hulp voor mijn dochter. Elke keer zeiden ze dat ze hierover contact zouden opnemen met de Nederlandse overheid om te zien wat ze kunnen doen. Maar nu is het te laat, ze is dood.’

Vorige week donderdagnacht overleed Soumaya in het Al Hayat-ziekenhuis in de stad Al-Hasakah in het oosten van Syrië. De peuter bezweek er aan een zware hoofdwond die ze opliep bij bombardementen op het laatste IS-bolwerk Baghouz. De volgende dag kreeg Angela haar overleden dochtertje mee om te begraven in het vluchtelingenkamp Al Hol. In dit overvolle kamp is ook het kind begraven van de Nederlandse Syriëganger Yago R. uit Arnhem. Het drie weken oude jongetje overleed begin maart aan de gevolgen van een longontsteking.

Angela, die eind 2014 naar Syrië afreisde, is een van de tientallen Nederlandse Syriëgangers die tot het laatst stand hielden in het almaar slinkende IS-gebied. Drie weken geleden zaten Angela, haar dochtertje Soumaya en een zoontje van twee jaar oud verscholen in een hol in Baghouz, het laatste restje IS-kalifaat dat onophoudelijk werd gebombardeerd door Koerdische en Amerikaanse militaire troepen. Bij een grote bominslag stak de nieuwsgierige Soumaya haar hoofd boven het hol uit en werd geraakt door een bomscherf.

‘Ik heb er vrede mee dat mijn dochter is heengegaan, want het was niet makkelijk allemaal’, zegt een schijnbaar onaangedane Angela in vlekkeloos Engels tegen de Portugese tv-ploeg.

De interesse van de Portugese media voor Angela is in belangrijke mate ingegeven door haar huwelijk met een man die zie via internet leerde kennen: Fábio P., een Portugees-Angolese man die in Londen een veelbelovende voetbalcarrière had opgegeven om op te klimmen in de rangen van IS. Fabio, die dezelfde voetbalopleiding doorliep als Cristiano Ronaldo, wordt er onder meer van verdacht een belangrijke rol gespeeld te hebben bij de mediatak van IS, Al-Furqan Media, waarvoor hij onthutsende executievideo’s zou hebben geproduceerd, zoals de beruchte ‘verbrandingsvideo’ van een gevangengenomen Jordaanse piloot.

Anderhalf jaar geleden werd Angela weduwe. Fábio raakte vermist, vermoedelijk kwam hij om bij een drone-bombardement. Onder het puin werd alleen nog zijn horloge en een rugtas teruggevonden. ‘Hij heeft het martelaarschap verkregen, insjallah’, zegt Angela over haar overleden echtgenoot.

Om weg te komen uit het Al Hol-kamp zou Angela gerepatrieerd willen worden naar Nederland, en anders naar Portugal, het land waarvan ze ook de nationaliteit bezit. ‘Als ze mij terug willen nemen, dan ga ik terug. Zo niet, dan moet ik gaan bedenken hoe ik moet overleven in deze situatie.’

De grote vraag bij een eventuele repatriëring van Angela en haar zoontje is de mate waarin ze nog gelooft in het radicale gedachtegoed van IS. Syriëgangers die het tot het laatst volhielden bij IS gelden als de hardliners die hopen op een terugkeer van het kalifaat. Tegenover de Portugese tv-ploeg is Angela mild kritisch over het IS-kalifaat, zonder er volledig afstand van te nemen. ‘Ik geloof in een islamitische staat, maar helaas sloeg IS een andere weg in. Ik geloof in een islamitische staat waarin de islamitische regels gelden, zoals het dragen van een hidjab, en waar een verbod op roken heerst.’

In de Koerdische vluchtelingenkampen Al Hol en Al Roj zitten in totaal 65 kinderen met een Nederlandse link, en veertig volwassenen – tien mannen en dertig vrouwen. De inlichtingendienst AIVD verwacht dat hun aantal in de komende tijd zal toenemen tot zestig à zeventig.