Suspense kan Pro Memorie niet redden

Tussen de banken van een nagebouwde treincoupé staan twee heren, in een flits zien we een vrouwengezicht. De vrouw gilt. Even later is ze verdwenen. Is ze uit de trein gesprongen, gevallen of geduwd? De heren beschuldigen elkaar. Heeft die ene haar geen zetje gegeven? Maar die ander, stak die soms een hand uit? Wat is er precies gebeurd?

Wat volgt is een schoksgewijze reconstructie van de werkelijke toedracht. De vrouw reist zonder kaartje en verzamelt allerlei kranteberichten over mensen die plotseling verdwijnen en worden vergeten. Naast haar zit een heerschap dat verknocht is aan zijn schootcomputer, en bij hen voegt zich een opgeblazen acteur die voortdurend Shakespeare citeert en de vrouw op allerlei manieren dwars zit.

Tussen deze drie ontwikkelt zich een onbestemd machtsspel, waarin de acteur zich ontpopt als een wrede sadist van wie de vrouw het slachtoffer wordt. De derde kijkt werkeloos toe. Als de vrouw eenmaal is verdwenen - hoe, dat komen we niet aan de weet - raadt de satanische acteur zijn ontredderde medepassagier aan het voorval domweg uit zijn geheugen te wissen. Ze is toch weg. En zonder herinnering heb je geen verantwoordelijkheid en draag je geen schuld.

Naast straatvoorstellingen brengen de Gebroeders Flint al enige jaren aanstekelijke literaire programma's met veel muziek, rond het werk van Nescio en Paul van Ostaijen. Met Pro Memorie kozen ze voor het eerst een bestaande toneeltekst, die in 1993 werd gemaakt door een Waals gezelschap in opdracht van het Auschwitz comité.

Het is geen erg gelukkige keus. Wat begint als een veelbelovende thriller loopt uit op een reeks voortkabbelende dialogen die alle kanten uitschieten, terwijl een verrassende ontknoping uitblijft. De licht absurde trekjes lijken een excuus om tal van aanzetten onuitgewerkt te laten.

De tekst moet al improviserend zijn ontstaan, waarbij de persoonlijke inbreng van de acteurs bepalend was. Zo'n tekst kun je zelden zonder schade laten vertolken door andere spelers. Zeker niet als die meer bedreven zijn in snelle typetjes dan in karakterspel - zoals Felix Strategier en Stef van den Eijnden. Frans Waller Zeper is hen als actrice verre de baas; zij slaagt er wel in een intrigerende vrouw neer te zetten.

Maar zij kan de voorstelling niet redden, net zo min als het ingenieuze draaitoneeltje of de suspense die regisseur Wim Meuwissen door het spel heeft gestrooid. Er is ditmaal geen spoor van de gebruikelijke muziek, het handelsmerk van dit gezelschap. Zelfs doorgewinterde Flintfans zullen daar even aan moeten wennen.

MB