Stevige nederlaag voor Trump: nieuwe zorgwet - die Obamacare moest vervangen - haalt het niet

Trump had zijn partijgenoten in het Huis van Afgevaardigden voor het blok gezet met een slikken-of-stikken dreigement, maar daarvan waren niet genoeg van hen onder de indruk.

De verwerping van Obamacare, een van de belangrijkste beloften van Trump, is daarmee op de lange baan geschoven. Trump gaf in een korte toelichting vanuit het Witte Huis de schuld aan de Democraten. 'We waren zo dichtbij, maar we kregen geen steun van de Democraten. Dan is het moeilijk om te doen.'

Het was een opmerkelijk verwijt: de Republikeinen hebben zeven jaar lang elke samenwerking met de Democraten vermeden, op het gebied van Obamacare - wat een van de redenen is dat de gebreken van de wet nooit zijn gerepareerd. Trump zei nu te verwachten dat Obamacare zal 'imploderen', waarna hij alsnog met de Democraten rond de tafel wil gaan zitten. Hij zei zich nu eerst op belastingverlaging te willen storten.

Zeven jaar lang waren de Republikeinen het erover eens: Obamacare moest weg. Meer dan zestig keer stemden de Republikeinen de afgelopen zeven jaar voor het terugdraaien van de zorgwet, of delen ervan. Obama moest de stemming elke keer met een veto onschadelijk maken. Deze week maakte duidelijk dat die eensgezindheid kunstmatig was.

De Republikeinen wisten weliswaar wat ze niet wilden, maar hadden niet nagedacht over wat daarvoor in de plaats moest komen. De passiviteit werd ingegeven door hun strategie van beleidsmatige Verelendung. Hoewel Obamacare met zijn nadruk op marktwerking een tamelijk rechts zorgstelsel is, en bij voorbaat bedoeld was om de Republikeinen tegemoet te komen, hadden de Republikeinen jarenlang geen behoefte mee te denken over verbeteringen.

Liever zagen ze, onder druk van de oerconservatieve Tea Party, het hele plan mislukken. Ze veronderstelden dat dat geweldige politieke munitie zou zijn voor de volgende verkiezingen. En dat bleek.

Al snel nadat hij zich had opgeworpen als presidentskandidaat, nam Donald Trump de verwerp-en-vervang-mantra van de partij over. Obamacare was 'een ramp', herhaalde hij eindeloos, en zou worden vervangen door 'something terrific'. Wat dat inhield bleef anderhalf jaar lang de vraag, maar hij beloofde dat in het nieuwe stelsel iedereen verzekerd zou zijn, met meer keuzes en tegen lagere kosten. Een droomplan.

En toen wonnen de Republikeinen de verkiezingen: het Witte Huis, plus een meerderheid in beide kamers van het Congres. Wat nu? Met dank aan de polarisatie en gerrymandering heeft het Huis van Afgevaardigden een steeds radicalere Republikeinse fractie gekregen. Weinig Republikeinen hebben ervaring met het maken van wetten: 59 van de 237 kennen het proces van wetgeving uit de tijd dat ze een meerderheid hadden onder president Bush, begin jaren nul.

Leren

Deze week bleek dat ze dat nog moeten leren, wetgeven. Toen Donald Trump donderdag de conservatieve tegenstanders van de nieuwe zorgwet een aantal toezeggingen had gedaan (door de wet weer iets verder uit te kleden), namen ze daar geen genoegen mee maar kwamen ze met nieuwe eisen (de wet moest nog verder worden uitgekleed). Dat is geen manier om tot een vergelijk te komen. Het is zo bezien te begrijpen dat Trumps geduld donderdagavond op was.

Daar kwam bij dat hij geen meter opschoot. Het zorgplan was bedacht door Paul Ryan, en kwam neer op een belastingverlaging voor de rijken, hogere premies voor armen en ouderen, en meer winst voor de verzekeringsmaatschappijen. Het bleek net niets te zijn: vanuit alle geledingen van de achterban kwam protest. De Republikeinse volksvertegenwoordigers wisten niet waar ze het hadden, als ze hun beleid kwamen uitleggen in de zaaltjes thuis.

Geduld

Met elke concessie aan de conservatieve laisser­-faire-kapitalisten in zijn partij groeide het verzet aan de gematigde kant van het spectrum. De nieuwe zorgwet toonde de grote kloof binnen de Republikeinse partij. Volgens bronnen van The New York Times had Trump steeds meer spijt dat hij zijn presidentschap met deze wet was begonnen. De zorg is bij uitstek een dossier waarin morele filosofieën botsen - over de verdeling van pijn, de verdeling van geld, en de verdeling van risico's.

Omdat het schrappen en het vervangen van Obamacare in één wet samenkwamen, werd dat zeer complex, zoals Trump twee weken geleden zelf ontdekte. Trump zag maar één uitweg, de laatste optie van elke onderhandelaar: hij stopte met praten en zette zijn partij voor het blok. Slikken of stikken. Dat is dus stikken geworden.

Vrijdagmiddag bleken niet genoeg van de naar schatting 35 dissidente Republikeinen onder de indruk van Trumps machtswoord, en vertelde partijleider Paul Ryan dat het voorstel niet genoeg steun zou krijgen (de Democraten waren unaniem tegen). Voor Trump, de man van The Art of the Deal, die zichzelf altijd verkocht als een 'closer', is dit gezichtsverlies.

Het gaat er nu om hoe hij dit verlies gaat verklaren. Partijleider Paul Ryan, de bedenker van het plan, die al weken door Trumps propagandawebsite Breitbart op de korrel wordt genomen, moet oppassen.