Steun en terughoudendheid bij oproep voor gezamenlijke actie publieke sector

‘Wat als we nu eens samen opkomen voor een gezondere publieke sector. Met tienduizenden of honderdduizenden agenten, verpleegkundigen, leraren en militairen zij aan zij’, schrijven voormannen Jan van de Ven en Thijs Roovers in een ingezonden brief in het Algemeen Dagblad. Ze voeren al enige tijd actie voor hogere salarissen voor basisschoolleraren. In oktober vorig jaar organiseerden Van de Ven en Roovers een demonstratie in het Zuiderpark in Den Haag, waar 60 duizend leerkrachten op afkwamen.

‘De hele publieke sector staat in de fik. Intussen geeft de regering 2 miljard per jaar aan grote bedrijven met het afschaffen van de dividendbelasting’, aldus Van de Ven in de open brief in het AD. ‘We krijgen allemaal te horen dat er geen geld is, maar er is altijd geld. Het gaat hier om politieke keuzes die worden gemaakt.’

'Samen optrekken'

Zorg in Actie geeft graag gehoor aan de oproep uit het onderwijs. ‘Wij zijn hier heel enthousiast over’, zegt Marijke Volgers van Zorg is Actie. Die beweging volgde het voorbeeld van PO in Actie en telt inmiddels 30 duizend Facebookleden. ‘Het is hoog tijd dat onze overheid prioriteiten gaat stellen. Het is heel goed daarbij als publieke sector samen op te trekken. Hoge werkdruk, een overload aan administratie, lage salarissen: we lopen tegen dezelfde problemen aan.’

De voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting katalyseert de onvrede, zegt Volgers. ‘Dat horen we binnen onze groep heel veel terug: ‘Bedrijven krijgen twee miljard, terwijl wij de benen uit ons lijf rennen, op alles gecontroleerd worden en om elke cent moeten bedelen. Daar is heel veel frustratie over.’

'Actiebereidheid neemt toe'

De zorgsector is traditioneel terughoudend als het op staken aankomt, zegt Volgers. ‘Maar de actiebereidheid neemt toe. Sommige cliënten kunnen best een dag naar familie, sommige poli’s kunnen wel een dag dicht. Maar we gaan geen mensen aan hun lot overlaten. De komende dagen moeten we gaan bekijken hoe we de actie gaan vormgeven.’

Net als de basisschooldocenten hetzelfde willen verdienen als hun collega’s in het middelbaar onderwijs, is voor Zorg in Actie een speerpunt salarissen in de zorg gelijk te trekken met vergelijkbare functies in het onderwijs. ‘Een zorgmedewerker met een hbo-functie verdient vaak 300 tot 400 euro minder. Dat steekt.’

Tekort aan mankracht

Ook vanuit de politie is er sympathie voor het idee om als publieke sector gezamenlijk een signaal af te geven. ‘Het uitgangspunt ondersteunen wij’, zegt Teun de Vries, de drijvende kracht achter de Facebookgroep Malieveld 2.0. ‘De politie is kapotbezuinigd en de vorming van de Nationale Politie een flop.’

Voor de politie is een beter salaris en een goed pensioen gewenst, maar niet het belangrijkste volgens De Vries. ‘Wij willen vooral ons werk goed kunnen doen. Wijkagenten kunnen nauwelijks meer in de wijk zijn. Wij willen benaderbaar zijn, terwijl de regering politiebureaus sluit. Er is een groot tekort aan mankracht. Er komen honderden aangiftes binnen waar niks mee wordt gedaan. omdat de recherche onderbemand is.’

Traditionele weg

Toch weet De Vries nog niet of het daadwerkelijk tot samen optrekken komt. ‘Ik ben nu vooral bezig met een goede CAO voor de politie. Maar als we met elkaar kunnen vinden, zullen we dat niet nalaten.’

Momenteel voert de politie langs de traditionele weg – via de vakbonden – acties voor betere arbeidsomstandigheden. ‘Als het om actievoeren gaat, zijn wij gebonden aan regels’, zegt De Vries, tevens actief binnen de Nederlandse Politiebond. ‘Als iemand 112 belt, moeten wij paraat staan.’

Geen alternatief

Vergeleken met andere sectoren is de organisatiegraad binnen de politie bovendien veel hoger. ‘Bijna alle 60 duizend agenten zijn aangesloten bij een van de vier vakbonden. En de onderlinge samenwerking is goed.’

Malieveld 2.0 is dan ook geen alternatief voor de vakbond, zegt De Vries. ‘De Facebookpagina is bedoeld om beter te communiceren en de stem van de werkvloer te verzamelen.’ Vakbonden beschikken ondertussen over kennis en middelen waar je niet zonder kunt in onderhandelingen, stelt hij. ‘Mijn oproep is: verbind je via Facebook, maar ook via de vakbeweging. Dat is het beste van twee werelden.’

'Mogen niet staken'

De meeste terughoudendheid voor een gezamenlijke actie is er vanuit militaire hoek. ‘Dat er meer geld moet naar de publieke sector is volstrekt helder’, zegt voorzitter Jean Debie van de grootste defensievakbond VMB. ‘De vraag is alleen: op welke manier wil je dat bewerkstelligen?’

De defensiebonden sloten onlangs een principeakkoord met de minister over onder meer een structurele loonstijging van 5,8 procent. Dat voorstel ligt nu aan de leden voor. Debie is niet benaderd voor een actie, zegt hij. ‘Als er een verzoek komt, zal ik dat met mijn leden bespreken. Maar militairen mogen niet staken.’

Dat de initiatiefnemers van PO in Actie verwijzen naar de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting noemt Debie ‘een politieke discussie’. ‘Wij gaan uit van onze eigen kracht en onze eigen argumenten. We komen mankracht en materiaal tekort. Wij willen gewoon dat 2 procent van het bruto nationaal product wordt besteed aan defensie.’