Stap Tsvangirai geen eind van de strijd

Wellicht zelfs integendeel. Het is Tsvangirai gelukt om sinds de eerste ronde van eind maart, waarin hij net te weinig stemmen behaalde, steeds meer steun voor zijn gevecht tegen Mugabe en diens kliek te vinden bij de landen van SADC, de politieke en economische unie van zuidelijk Afrikaanse landen.

Na de eerste ronde kwam het waarnemersteam van SADC, geleid door een minister uit Angola, met een verklaring die in feite de zegen gaf aan de manipulatie en intimidatie van Mugabe en diens partij, de Zanu-PF. Thabo Mbeki, president van Zuid-Afrika en SADC-bemiddelaar, zei zelfs dat in Zimbabwe ‘geen crisis’ was.

Dat oordeel begint steeds meer te kantelen. Angola, lange tijd als vrijwel onvoorwaardelijke vriend van Mugabe gezien, stelt zich steeds kritischer op. In Tanzania veroordelen zowel de regering als het parlement het geweld dat het bewind-Mugabe tegen de oppositie en haar aanhangers aanricht.

De bal ligt nu, opnieuw, bij Zuid-Afrika. Zowel in eigen land als daarbuiten heeft Mbeki als onderhandelaar bijna alle geloofwaardigheid verloren. Dat kan alleen veranderen als hij Mugabe eindelijk politiek en economisch zal dwingen een akkoord met de oppositie te vinden.

Mbeki is voorstander van een coalitieregering, al dan niet met Simba Makoni, de derde kandidaat in de eerste ronde en oud- lid van Zanu-PF. Zondag riep Mbeki de politieke leiders van Zimbabwe weer op samen een oplossing te zoeken. Maar de kans op directe samenwerking tussen Mugabe en Tsvangirai is klein. Uiteindelijk zal Mugabe toch het veld moeten ruimen.

Dat laatste kan mogelijk snel, door harde internationale sancties, ook van SADC. Of op iets langere termijn, als Mugabe ‘vrijwillig’ het leiderschap van Zanu-PF zal overdragen. Of de militaire leiders in Zimbabwe dit zullen accepteren, is een andere vraag. Zij immers hebben alles te verliezen, en zijn bereid gebleken oorlog te voeren tegen de eigen bevolking.