Stampei van Chávez om bases VS

MEXICO-STAD De Venezolaanse president Hugo Chávez wil niet dat Brazilië bemiddelt in het andermaal opgelopen conflict tussen Venezuela en Colombia. President Lula had voorgesteld een commissie naar het grensgebied tussen de landen te sturen. ‘Het is een kwestie van soevereiniteit en die staat niet ter discussie. Wij passen op onze grens, en Brazilië past op die van Brazilië. En laat Colombia op zijn eigen grens passen.’

Volgens Chávez draait het probleem met Colombia niet om het geweld of de handel in het grensgebied, maar om de Amerikaanse militaire bases in het buurland. Vorige week ondertekende president Uribe een akkoord met Washington dat Amerikaanse militairen toestemming geeft in Colombia zeven bases te gebruiken.

Het akkoord heeft niet alleen Chávez in de gordijnen gejaagd. Nagenoeg alle Zuid-Amerikaanse landen hebben geprotesteerd, de Braziliaanse president Lula voorop. De Colombiaanse president Álvaro Uribe moest zich zelfs komen verantwoorden op een top van de leiders. Zij achten het ongewenst dat de Verenigde Staten troepen legeren op hun continent, omdat dat het risico van gewapende inmenging in de regionale politiek in zich draagt. Lula herhaalde zijn bezwaren tegen het reactiveren door Washington van zijn Vierde vloot, die rond Zuid-Amerika patrouilleert.

Washington beschikte de afgelopen jaren over de militaire basis Manta in Ecuador. President Correa zegde vorig jaar echter het huurcontract op, met als argument dat de aanwezigheid van buitenlandse militairen in strijd is met de grondwet. Officieel houden de Amerikaanse soldaten zich bezig met de strijd tegen de drugshandel, maar zij spelen ook een actieve rol in de oorlog tegen de Colombiaanse guerrillabeweging FARC.

Begin vorig jaar stak een Colombiaanse legereenheid de grens met Ecuador over om daar een kamp van de FARC te vernietigen. Die actie zou vanuit de lucht zijn geleid door Amerikanen van de basis in Manta. Ecuador verbrak de diplomatieke betrekkingen met Colombia, en pas dit weekeinde zijn die weer hersteld.

Het lag voor de hand dat Washington na het verlaten van Manta naar Colombia zou uitwijken. Niet alleen is Uribe al acht jaar de beste bondgenoot van de VS in Zuid-Amerika, Amerikaanse troepen zijn er al vele jaren gelegerd in het kader van het Plan Colombia. Dat antidrugsprogramma heeft Washington al ruim 670 miljoen euro gekost, maar heeft de productie van cocaïne niet weten te verminderen. Opschudding ontstond in heel Zuid-Amerika toen bleek dat Colombia niet een, maar zeven legerbases in bruikleen geeft.

Zoals gebruikelijk kwam het meeste verbale geschut van Hugo Chávez. De Venezolaanse president verklaarde nog maar eens dat de VS een invasie van zijn land plannen en riep zijn landgenoten op zich voor te bereiden op een oorlog. Uribe op zijn beurt zag dat als een oorlogsverklaring en deed zijn beklag bij de Verenigde Naties. Chávez zwakte zijn woorden later af: hij zou slechts een oude wijsheid geciteerd hebben: ‘Wilt u vrede, bereid u dan voor op oorlog.’

De relatie tussen Venezuela en Colombia is bijna per definitie slecht. In het begin van de 19de eeuw vormden zij één land, maar na de scheiding kunnen ze elkaar nauwelijks velen, al zijn ze wat handel betreft innig verbonden.

De presidenten Chávez en Uribe, bij tijden dikke vrienden, vliegen elkaar bij het minste of geringste in de haren. Ruzie met Venezuela scoort in Colombia altijd goed, en omgekeerd. En beide presidenten kunnen een bliksemafleider weer goed gebruiken. Uribe is bezig nogmaals de grondwet te wijzigen, zodat hij voor een derde termijn verkiesbaar is. De populariteit van Chávez is tanende, terwijl hij zich voorbereidt op de parlementsverkiezingen van volgend jaar waarin hij zijn absolute meerderheid wil behouden.