Sri Lanka beperkt vrijheid van hulpverleners

Het einde van de burgeroorlog in Sri Lanka betekent allerminst dat journalisten of hulpverleners er meer bewegingsvrijheid hebben gekregen.

De meeste westerse journalisten wordt nog steeds een visum geweigerd omdat ze te negatief over Sri Lanka zouden berichten. De regering in Colombo heeft de internationale media er herhaaldelijk van beticht op de hand te zijn van de Bevrijdingstijgers van Tamil Eelam (LTTE). Het noorden van het land, waar de rebellen een eigen staat hadden uitgeroepen, was jarenlang verboden terrein voor de media. De regering in Colombo was niet gevoelig voor het argument dat daardoor de wandaden van de rebellen geen aandacht kregen.

Hulpverleners

Sinds de Tamil Tijgers zijn verslagen, worden activiteiten van hulpverleners aan banden gelegd. In de vluchtelingenkampen, die door Colombo hardnekkig ‘welzijnsdorpen’ worden genoemd omdat er scholen en werkplaatsen zijn, gelden zeker nog een half jaar strenge regels. Eerst moeten alle 300 duizend Tamils in de vluchtelingenkampen zijn gescreend.

Hulpverleners mogen niet meer de kampen rondom de stad Vavuniya in. Voor journalisten zijn deze kampen alleen toegankelijk onder militaire begeleiding.

In kampen waarvan het leger vermoedt dat zich er rebellen schuilhouden, is het helemaal moeilijk werken voor hulporganisaties. De overheid legt hulpverleners beperkingen op, omdat ze rebellen naar buiten zouden smokkelen. ‘Maar er is niemand die dat in zijn hoofd haalt’, zegt een hulpverlener die zijn naam liever niet in de krant genoemd ziet.

Kuststrook

Hij vertelt dat de regering alle hulpverleners onder druk heeft gezet om een verklaring te ondertekenen waarin ze beloven niet met journalisten te praten. ‘Ik weiger die verklaring te ondertekenen, ook al loop ik daarmee het risico het land te worden uitgezet.’

Ook westerse diplomaten, die pas na maanden wachten toestemming kregen de kampen te bezoeken, is gesommeerd niet met Tamils te praten over hun oorlogservaringen. Volgens een diplomaat wil de regering niet dat de vluchtelingen details geven over het offensief dat het leger de laatste dagen tegen de Tijgers voerde.

Een directeur van een westerse hulporganisatie in Colombo, die de afgelopen maanden voortdurend telefonisch in contact stond met zijn medewerkers in het laatste stukje kuststrook dat door de Tamil Tijgers werd bezet, zegt dat zowel de Tijgers als regeringssoldaten oorlogsmisdaden hebben begaan.

Hel

Zijn medewerkers vertelden hem dat de 80 duizend burgers werden belaagd door een regen van mortiergranaten. ‘Het was een hel.’ De regering beweert dat de afgelopen maanden zevenduizend burgers omkwamen, maar hulporganisaties zeggen dat het dodental aanzienlijk hoger ligt.

Volgens de organisatie Handicap International is bijna geen burger zonder verwondingen uit het strijdgebied ontkomen. Medici van Artsen zonder Grenzen opereren non-stop. In de gangen van het districtsziekenhuis in Vavuniya wachten de gewonden met granaatscherven en kogels in hun lichaam op behandeling.

Een woordvoerder van Handicap International vertelt dat duizenden mensen een ledemaat missen. Maar de organisatie kan nauwelijks iets voor de slachtoffers doen. De werkplaats waar prothesen worden aangemeten ligt aan de oostkust, en de gewonden mogen het kamp – waar ze door militairen worden bewaakt – niet verlaten.

Prikkeldraad

De meeste vluchtelingen zijn ondergebracht in Manik Farm, een stuk land waarop meer dan 200 duizend personen verblijven in eindeloze rijen witte tenten. Het gebied is omringd door prikkeldraad. Volgens het leger is dat gedaan voor de veiligheid van de vluchtelingen. ‘We willen niet dat iemand naar binnen loopt en een bom laat ontploffen.’

De Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN, Navi Pillay, heeft gepleit voor een onafhankelijk onderzoek naar de oorlogsmisdaden van beide partijen. Volgens haar is zo’n onderzoek noodzakelijk om na decennia van oorlog nationale verzoening mogelijk te maken. Maar Colombo verzet zich tegen elk internationaal onderzoek, en vindt dat de VS en Groot-Brittannië eerst hun wandaden in Irak en Afghanistan moeten onderzoeken.