Spoelman voegt zich bij de grote beloften

In Nederland heeft het publiek de laatste jaren niet te klagen. Vorig jaar werd het op zijn wenken bediend door Daniel Stellwagen die in het Corustoernooi een grootmeesterresultaat haalde en op het NK een hoofdrol vervulde. Toen hij gas terugnam om zich te concentreren op zijn eindexamen, nam Jan Smeets het roer over. Op 18-jarige leeftijd werd hij de jongste grootmeester uit de Nederlandse schaakgeschiedenis.

Bij het Amsterdam Chess Tournement waren de twee publiekslievelingen niet op dreef. Smeets speelde elke dag een partijtje aan de lagere borden. Hij droeg zijn lot met berusting en beloofde wraak in het volgende toernooi.

Ook met Stellwagen wilde het niet lukken. Hij begon aardig met twee winstpartijen maar vanaf de derde ronde ging alles mis. Na de ronde was het meestal niet nodig te vragen hoe het was gegaan. Zijn lichaamstaal sprak voor zich.

Het gat dat Smeets en Stellwagen achterlieten werd dankbaar gevuld door Wouter Spoelman. De net veertienjarige deed het precies andersom dan Stellwagen. Hij begon met een nederlaag tegen Smeets maar vanaf de tweede ronde was hij niet meer te stuiten. Met vijf overwinningen en twee remises haalde hij een ruim meesterresultaat en in de laatste ronde lonkte zelfs een grootmeesternorm die met een remise tegen Ivan Sokolov kon worden gerealiseerd. Het lukte niet, Sokolov had in Amsterdam te veel teleurstellingen meegemaakt om genade te overwegen.

Het prettige bij Spoelman is dat zijn spel op vele punten nog kan worden verbeterd. Maar aan onderdeel hoeft hij geen bijzondere aandacht te besteden. Hij is een fantastische tacticus die iedereen kan verslaan als hij de juiste stelling heeft. Ter illustratie een partij die hij in de afgelopen KNSBcompetitie voor zijn club Esgoo speelde tegen BIS/Apeldoorn:

Spoelman -Zaragatski Enschede 2004 1. e2-e4 e7-e6 2. d2-d4 d7-d5 3. Pb1-c3 Pg8-f6 4. Lc1-g5 Lf8-e7 5. e4-e5 Pf6-d7 6. Lg5xe7 Dd8xe7 7. f2-f4 0-0 8. Pg1-f3 c7-c5 9. Dd1-d2 Pb8-c6 10. d4xc5 De7xc5 11. 0-0-0 Pd7-b6 12. Kc1-b1 Lc8-d7 13. Lf1-d3 Pc6-b4 14. h2-h4 Tf8-c8 15. h4-h5 Pb6-a4 16. Pc3xa4 Ld7xa4 17. Td1-c1 La4-b5 Zie diagram 1

Het lijkt in orde voor zwart want na de ruil van de lopers heeft wits koningsaanval weinig kracht. Maar zie.

18. Ld3xh7+!

Het klassieke loperoffer in ongewone verschijningsvorm.

18 ... Kg8xh7 19. h5-h6 g7-g6?

In het tijdschrift Schaaknieuws DIAGRAM 1 bzbzwzmz XxzwzxXx wzwzxzwz zcNxEwze wVwzwEwz zwzrztzw eEeUwzez ziYwzwzy laat Frank Kroeze zien dat zwart met 19 ... Dc4! de strijd gaande had kunnen houden. Spoelman had gerekend op 20. Pg5+ Kh8 21. hxg7+ Kxg7 22. Th7+ Kg8 (22 ... Kg6 23. b3 Dc3 24. Dd1 en wint) 23. b3 Dc3 24. Dd1 waarna zwart nog kan uitwijken naar een inferieur eindspel met 24 ... Ld3! 25. cxd3 Dxc1+ 26. Dxc1 Txc1+ 27. Kxc1 Pxd3+ 28. Kc2! Pb4+ 29. Kd2 Tf8.

20. Pf3-g5+ Kh7-g8 21. h6-h7+ Kg8-g7 22. f4-f5!

Dit ligt nog enigszins voor de hand.

22 ... e6xf5 23. Pg5-e6+! f7xe6 24. Dd2-g5!

Wits laatste zetten geven glans aan de combinatie. Het is onherroepelijk mat in enkele zetten.

24 ... Tc8-f8 25. h7-h8D+ Kg7-f7 26. Dh8-f6+ ...

Zwart geeft op.

In Amsterdam liet Spoelman opnieuw zien hoe geweldig hij kan combineren.

Spoelman -Gagoenasjvili Amsterdam 2004

1. e2-e4 d7-d6 2. d2-d4 Pg8-f6 3. Pb1-c3 g7-g6 4. Lc1-g5 c7-c6 5. Dd1-d2 b7-b5 6. Lf1-d3 Lf8-g7 7. f2-f4 0-0 8. Pg1-f3 Lc8-g4 9. 0-0-0 b5-b4 10. Pc3-e2 Dd8-b6 11. f4DIAGRAM 2 wzbzwBwM XwzwXxze wNwXwCwz zwzwVwzw wXwXezwz zwzrzezu eEeztzwE zizyzwzy f5 Pb8-d7 12. Dd2-f4 Lg4xf3 13. g2xf3 c6-c5 14. Lg5xf6 Verrassend en waarschijnlijk ook niet bijzonder sterk. Na 14 ... Pxf6 (15. e5 dxe5 16. fxe5 Pd7) heeft zwart geen reden tot klagen. Na de volgende zet krijgt wit gelijk.

14 ... Lg7xf6 15. Df4-g4! c5xd4 Ook na 15 ... Tad8 16. fxg6 hxg6 17. h4 heeft wit gevaarlijke koningsaanval.

16. f5xg6 Pd7-e5 17. g6xh7++ Kg8-h8 18. Dg4-h3 Ta8-c8 19. Kc1-b1 Zie diagram 2

19 ... Pe5xd3 20. Th1-g1!

Spoelman in zijn element. Er dreigt 21. Tg8+ Txg8 22. hxg8D+ Kxg8 23. Tg1 en mat.

20 ... Tc8xc2 Hij hoopte nog in troebel water te vissen na 21. Kxc2 b3+.

21. Dh3-h6!

Maar na deze prachtzet is alles voorbij.

21 ... Tc2xb2+ 22. Kb1-a1 Pd3e5Of 22 ... Txa2+ 23. Kxa2 b3+ 24. Kb1 en zwart heeft geen verdediging meer.

23. Dh6xf8+ Kh8xh7 24. Df8-g8+ Kh7-h6 25. Tg1-g3 Pe5-g6 26. Tg3-h3+ Pg6-h4 27. Th3xh4+ DIAGRAM 3 wzbzwBmz zczwCxXx xNwXxzwz zwzwzwEw wXwTeEwE zwzwzwTw eEeUwzwz zizyzwzy

Zwart geeft op.

Met dank aan de Israsche meester Yochanan Afek geef ik graag de partij die misschien wel de mooiste van het Amsterdamse toernooi was. Volkomen terecht adviseerde Afek mij ('Nice for Volkskrant') toch vooral de sublieme partij te publiceren waarmee Peter Doggers in de laatste ronde een meesterresultaat completeerde.Stellwagen -Doggers Amsterdam 2004 1. e2-e4 c7-c5 2. Pg1-f3 d7-d6 3. d2-d4 c5xd4 4. Pf3xd4 Pg8-f6 5. Pb1-c3 a7-a6 6. f2-f3 e7-e6 7. Lc1-e3 b7-b5 8. g2-g4 Lc8-b7 9. Dd1-d2 Pf6-d7 10. 0-0-0 Pd7-b6 11. Lf1-d3 Pb8-d7 12. g4-g5 Ta8-c8 13. Kc1-b1 Pd7-e5 14. f3-f4 Pe5-c4 15. Ld3xc4 Pb6xc4 16. Dd2-d3 b5-b4 17. Pc3-e2 Pc4xe3 18. Dd3xe3 Lf8-e7 Beide spelers blijken tot nu toe uitstekend te weten hoe deze variant moet worden behandeld. Maar wits volgende zet lijkt mij minder sterk dan onmiddellijk 19. h4.

19. Pe2-g3 0-0 20. h2-h4 Dd8-b6 21. De3-d2 Zie diagram 3 DIAGRAM 4 wzwzwzmz zbzwzwXw wNwzxzeX zwzxzczw xzwCwEwz zxztzyzw eEezwzuz ziYwzwzw

21 ... Tc8-c3!

Vaak hebben zwartspelers een kwaliteit op c3 geofferd om het belangrijke veld e4 in handen te krijgen. Doggers doet het veel origineler. Hij offert via een elegante omweg de kwaliteit op g3.

22. Th1-g1 Tc3xg3! 23. Tg1xg3 Lb7xe4 24. Pd4-f3 Tf8-c8 25. Pf3-e1 d6-d5 26. h4-h5 Le7-c5 27. Pe1-d3 a6-a5 28. g5-g6 f7xg6 29. h5xg6 h7-h6 30. Kb1-a1 Lc5-d4 31. Td1-c1 Tc8-c3! 32. Dd2-h2 Tc3-c4 33. Pd3-e5 Tc4-c7 34. Dh2-h4 Tc7-b7 Natuurlijk neemt hij geen risico's in tijdnood. Een niet door zenuwen gehinderd computerprogramma geeft de voorkeur aan 34 ... Lxb2+ 35. Kb1 (35. Kxb2 Dd4+ leidt tot mat) 35 ... Tc8 en zwart wint.

35. Tg3-b3 Ld4-f2 36. Dh4-g4 Le4-f5 37. Dg4-g2 a5-a4 38. Tb3-f3 Lf2-d4 39. Ka1-b1 b4-b3 40. Pe5-d3 Zie diagram 4

40 ... Ld4xb2 Een passende afsluiting van een geweldige partij.

41. Kb1xb2 b3xa2+ 42. Kb2-c3 Db6-a5+ 43. Kc3-d4 Tb7-b1 Wit geeft op.