Speuren naar Marokkaanse tak

De prepaid-kaart waarop de mobiele telefoon werkt, is gekocht in de belwinkel Nuevo Siglo in de wijk Lavapiés, dé zwarte wijk van de Spaanse hoofdstad. Boven de deur hangt een rouwlint over het uithangbord. De Spaanse krant El País publiceerde gisteren een foto van de winkel waar de politie binnenviel. De vijf arrestaties die zaterdag in verband met de terreurdaad zijn verricht, hangen samen met het verhandelen van een flinke hoeveelheid telefoonkaarten, vermoedelijk voor alle bom-mobieltjes.

De arrestanten zijn drie Marokkanen en twee Indiërs. Onder de Marokkanen zijn waarschijnlijk de verkoper en de koper van de telefoonkaarten. Opvallend genoeg sprak Abu Dujan al-Afghani, de 'militaire woordvoerder voor Al Qa'ida in Europa', Arabisch met een Marokkaans accent in de zaterdag gevonden videoboodschap. Over de rol en indentiteit van de Indiërs is nog niets bekendgemaakt.

De meeste aandacht gaat vooralsnog uit naar de Marokkaanse connectie van Al Qa'ida. Het moet de Spanjaarden beangstigen, omdat de dreiging zo nauw verbonden lijkt met een buurland.

De 30-jarige Jamal Zougam is de meest aansprekende van de gearresteerde Marokkanen. Hij komt voor op een lijst van duizenden Marokkanen die worden verdacht van fundamentalistische sympathieën. Rabat heeft die lijst samengesteld na de zelfmoordaanslagen in Casablanca, die in mei 2003 aan 33 mensen het leven kostten.

Alledrie de arrestanten wonen al geruime tijd in Spanje en zouden in het verleden tot de kring rond Abu Dahdah hebben behoord, aldus het Spaanse ministerie van Binnenlandse Zaken. Tot zijn arrestatie, eind 2001, werd deze Syriër beschouwd als de verbindingsman van Al Qa'ida in Spanje. Zijn cel heeft vermoedelijk een rol gespeeld in de voorbereiding van het 11/9-complot.

In Casablanca was Spanje, symbolisch, ook al een van de doelwitten. Naast een Belgisch consulaat en een joods centrum bliezen de terroristen een Spaans restaurant op. Maar liefst twaalf zelfmoordcommando's zette Salafia Jihadia in. De groepering is volgens de Marokkaanse autoriteiten de lokale afdeling van Al Qa'ida.

De slagkracht van de Marokkaanse tak verraste in Casablanca. Het gevaar van Al Qa'ida schuilt steeds meer in lokale groepen - zie ook Bali, Riyad en Istanbul. Of de aanslagplegers van Madrid voortbouwen op de Casablanca-groep is nog niet in te schatten. De Marokkaanse justitie heeft vorig jaar groots toegeslagen: zesduizend mensen zijn aangehouden, duizend van hen zijn veroordeeld. Maar die grote getallen hoeven niets te zeggen over doeltreffendheid.