Speldenprikken tegen Irak voldoen dit keer niet

Van onze medewerker

Tim Overdiek

NEW YORK

Irak bombarderen is makkelijker gezegd dan gedaan, zo wordt erkend door het Amerikaanse ministerie van Defensie. Na de Golfoorlog in 1991 hebben de Verenigde Staten viermaal een aanval op Irak uitgevoerd. Dat betrof telkens zogenaamde 'speldenprikken'. De huidige situatie is wezenlijk anders.

Het gaat nu niet om een strafexpeditie tegen het Iraakse regime, maar om een poging het land te dwingen zich te conformeren aan VN-resoluties. Die voorzien in onvoorwaardelijke toelating van wapeninspecteurs.

Deze VN-waarnemers slagen er niet in om Saddams paleizen te betreden. Het vermoeden bestaat dat daar biologische en chemische wapens worden opgeslagen en aangemaakt. Een van de militaire opties bestaat dan ook uit een aanval met het specifieke doel Iraakse wapendepots en -fabrieken op te blazen.

Volgens de Amerikaanse minister van Defensie William Cohen moeten verwachtingen daarover niet te hoog worden gesteld. 'Een aanval zal, indien nodig, substantieel in omvang en effect zijn', sprak Cohen afgelopen weekeinde. 'Maar op zijn best hopen we Saddams capaciteit te beperken om opnieuw massavernietigingswapens te gebruiken.'

Het is onduidelijk waar alle biologische en chemische arsenalen zich bevinden. Aanvallen op vermeenden opslagplaatsen dragen bovendien grote risico's. De kans op slachtoffers onder burgers is groot en Saddam Hussein deinst er niet voor terug zijn paleizen met een menselijk schild te beschermen, zoals in het verleden is gebleken.

Om die reden richten de Amerikanen hun vizier ook op Iraakse commandocentra en kazernes van Saddams Republikeinse Garde. Cohen weersprak de suggestie dat getracht wordt om het regime van Saddam Hussein omver te werpen. Dat is niet haalbaar, zei hij, en bovendien geldt dat niet als eerste oogmerk voor mogelijk militair ingrijpen.

Die actie zal vermoedelijk meer omvatten dan één enkele aanval. Een serie bombardementen en raketaanvallen over hooguit vier dagen ligt in de lijn der verwachting, waarna de Iraakse leiding in een rustpauze een ultimatum wordt gesteld. Indien het gewenste resultaat uitblijft, worden de acties eventueel hervat.

Over dat laatste wordt momenteel hevig gediscussieerd. Militaire deskundigen vragen zich hardop af of Saddam Hussein na een eerste ronde bombardementen het hoofd wel zal buigen. Als hij dat niet doet, welke acties moeten dan volgen? Waar ligt in dat geval de grens? Blijven bombarderen? En wat is de prijs die voor vruchteloze aanvallen zal moeten worden betaald? Die vragen blijven vooralsnog onbeantwoord.

De Verenigde Staten zijn met een krijgsmacht van in totaal 24.500 militairen zwaar vertegenwoordigd in de regio. Op het hoogtepunt van de eerdere crisis, vorig najaar, repten de twee vliegdekschepen Nimitz en George Washington zich naar de Perzische Golf. Die schepen zijn daar nog steeds. Op elk schip zijn vijftig gevechtsvliegtuigen gestationeerd.

Ook het Britse vliegdekschip Invincible bevindt zich in het gebied. Daarnaast houden zich in de regio zes Amerikaanse marineschepen op, die zijn uitgerust met Tomahawk-raketten voor precisie-aanvallen. Bij eerdere acties tegen Irak werden al Tomahawks ingezet.

De Amerikaanse luchtmacht beschikt in het Midden-Oosten op dit moment over 175 oorlogsvliegtuigen, waaronder Stealth-gevechtsvliegtuigen en twee B-1 bommenwerpers. Het is de bedoeling om nog eens vijftig vliegtuigen naar het Golfgebied te sturen, plus een aanvullend contingent grondtroepen.

Die extra ondersteuning op de grond is bedoeld om in het slechts denkbare scenario paraat te staan voor Iraakse vergeldingsmaatregelen. De ultieme optie is een invasie van Irak en de omverwerping van Saddams regime, maar daarover wordt in het Pentagon nog met geen woord gesproken.