Spekman verlaat de brede volkspartij zonder volk

Vijf jaar lang is Hans Spekman voorzitter van de PvdA geweest. Op het partijcongres in Utrecht, waar hij werd verkozen, zei hij destijds dat hij 'apetrots' was. Dat hij het mocht doen. Hij, als zoon van een vrouw die haar middelbare school niet kon afmaken omdat ze spruitjes moest plukken op het land.

Eigenlijk is een van de weinige beloften die Spekman sinds die bevlogen overwinningsspeech heeft verwenzenlijkt, het betrekken van het gebouw waar hij vannacht zijn aftreden bekendmaakt. Haarlemmerweg 516, gebouw C. Een voormalig ING kantoor dat uitkijkt op de volkswijk Bos en Lommer. Weer midden tussen de mensen, zoals Spekman zijn partij zo graag ziet.

Maar diezelfde mensen zien de partij niet meer staan. Spekmans' streven om het ledenaantal te verdubbelen tot 100 duizend faalde groots. En als het al gelukt is om het land 'linksom uit de crisis' te helpen, dan is dat door de kiezers niet begrepen. Het verlies was woensdag ongekend: 29 zetels. In de volkswijk aan de overkant zijn GroenLinks en PvdA-afplitsing Denk de grote winnaars.

In het licht van de camera's staan ze er murw gebeukt bij. Hans Spekman in zijn T-shirt en Lodewijk Asscher in zijn pak. Een brede volkspartij zonder volk.

Ingekleurde bewondering

'Interne strijd, daar worden we sterker van', dat zei Spekman ook bij zijn aantreden. Maar na de pijnlijke lijsttrekkersverkiezingen, waarbij Lodewijk Asscher uiteindelijk Diederik Samsom weinig zachtzinnig aan de kant zette, lijkt Spekman daar nu niet meer zo zeker van. Het aanzwellende debat tussen leden die hem weg willen hebben en leden die vinden dat hij moet blijven, verzwakt de PvdA juist. 'We komen alleen maar boven als we één zijn', zegt hij.

En dus het 'cruciaal' dat hij opstapt. Dat idee is donderdagavond avond tijdens een gesprek met zijn vrouw op de bank eigenlijk al gekomen. Na beraad met 'Lodewijk' en het partijbestuur is de kogel vrijdag door de kerk gegaan. Op 7 oktober zal hij aftreden, tot die tijd wil hij graag nog de enorme reorganisatie leiden, van al die medewerkers die de partij zich na het verlies niet meer kan veroorloven. 'Dat wil ik zorgvuldig doen.'

Asscher krijgt het woord. Hij noemt het besluit van Spekman 'heel erg knap' omdat Spekman leiding neemt in een discussie die de eenheid van de partij bedreigt. 'En mijn bewondering wordt ingekleurd doordat ik niemand ken die zich zo met hart en ziel voor de partij opoffert en wegzet als Hans Spekman. Dat zegt iets over hoe moeilijk deze beslissing voor hem moet zijn.'

Dan gaan de twee mannen weer de trappen op. Naar de enige verdieping waar nog licht brandt, en de posters met 'Samen Vooruit' nog overal op de gang hangen. Er moet nog een verklaring geschreven worden. Voor de leden.