Sparta krijgt elke dag wel een tikkie

Tijdens de training op sportpark Nieuw Terbregge doet vrijwel niets vermoeden dat hier een club in nood verkeert. Hoewel, even toch. Wanneer op weg naar de kleedkamer iemand vraagt wie de ballen heeft meegenomen, roept een ander gevat: `De fiscus.'

Een supporter die tegen het hek leunt: `Ik zou maar gauw gaan kijken of jullie auto's er nog staan.'

Ja, met de sfeer zit het wel goed, zegt trainer Frank Rijkaard. `Wij moeten ons alleen bezig houden met voetballen.'

`Gelijk heeft hij', zegt Cees Gerits, directeur a.i.van Sparta. `Laat ons, het management, nu maar die paar probleempjes oplossen waarmee we te kampen hebben.'

Humor en nuchterheid, naar verluidt typische Rotterdamse eigenschappen, moeten de Spartanen dezer dagen op de been houden. Op het veld is de club die sinds de invoering van het betaald voetbal in de eredivisie speelt, verworden tot een lelijk eendje waardoor het spookbeeld van degradatie steeds reëler vormen aanneemt. Sparta staat 17de en kan de nacompetitie al niet meer ontlopen.

Zo mogelijk nog nijpender zijn de financiële en bestuurlijke zorgen. Twee weken terug werd directeur Henny Beijer gedwongen zijn functie neer te leggen, mede omdat hij geen nieuwe financiers voor de club vond. Vorige week legde de fiscus Sparta een navordering van 1,5 miljoen euro op.

`Elke dag dat ik de krant open sla, krijg ik wel een tikkie', zegt Nico de Borst, voorzitter van de supportersvereniging. Met de navordering door de belastingdienst betaalt Sparta de tol voor vermeende fiscale trucs waarmee de club midden jaren negentig de gebroeders De Nooijer trachtte te behouden. Via een postbusfirma op het Kanaaleiland Guernsey zouden beide voetballers zwart zijn betaald. Voor het gerechtshof in Den Haag beloofden juristen van Sparta en de fiscus donderdag een compromis.

Gerits: `Veel clubs volgen onze zaak op de voet, omdat ze weten dat binnen hun eigen vereniging vergelijkbare problemen spelen.'

Commercieel directeur Charles van der Steene: `Een constructie zoals wij die hadden met de gebroeders De Nooijer was heel gebruikelijk in die tijd. '

Bij Sparta hebben ze altijd creatief moeten opereren. In een stad waar Feyenoord alle aandacht naar zich toetrekt, weet de kleine club uit de wijk Spangen zich op voorhand veroordeeld tot de kruimels. Dat heeft de club in den lande immer veel sympathie opgeleverd, maar intern voelen Spartanen paradoxaal genoeg steeds minder warmte. In artikelen in het Rotterdams Dagblad betoogden criticasters dat Sparta ten onder dreigde te gaan aan de vriendjespolitiek die in de skyboxen heerst.

`Mensen die in hart en nieren Spartaan zijn, worden beschadigd. Dat is deze club onwaardig', zegt Gerits.

Waar het mis ging met hun club kunnen ze ongeveer wel aangeven. Zoals gezegd voelde Sparta zich midden jaren negentig vanwege het Bosman-arrest gedwongen de spelerssalarissen te verhogen, maar omdat nog enkele jaren gewacht moest worden alvorens het nieuwe stadion betrokken kon worden, bleven de inkomsten beneden de maat. Pas nu maakt Sparta die achterstand langzaam goed, zeggen Gerits en Van der Steene.

Tegenvallende resultaten op het veld maken het evenwel lastig de negatieve spiraal om te buigen. Sponsors zijn huiverig extra geld te investeren in een club die voor het derde seizoen op rij in degradatienood verkeert. Ten teken dat de technische staf en het management een nieuwe start willen maken, is inmiddels een handvol spelers te verstaan gegeven dat ze moeten vertrekken.

Dave van der Meer is één van hen. `Het doet wel een beetje pijn.'

Sinds zijn 13de voetbalt de verdediger bij Sparta, waarvan de laatste zeven seizoenen in het eerste elftal, en de tijd dat hij zorgeloos over Spangen liep is lang geleden. Het seizoen 1995/'96, toen ze de bekerfinale haalden, was het nog leuk. Nadien zakte Sparta steeds verder weg en merkte hij dat de verzakelijking het familiegevoel binnen de club verdreef.

Van der Meer: `Het één lijkt wel uit het ander voort te vloeien. Als de resultaten tegenvallen, gaat het elders binnen een club ook rommelen.'

Van der Steene: `Voetbal is geen normale bedrijfstak. Na een zege bestaan louter kleine probleempjes, na verlies heten dezelfde zaken vaak grote problemen.'

I

nmiddels is een reddingsoperatie gestart. Nadat directeur Beijer ruim twee weken geleden uit zijn functie werd ontheven, zijn de commissarissen van Sparta begonnen de club door te lichten. En zelfkritiek, zegt Gerits, is de heren niet vreemd. Hun eerste conclusie: de club heeft te weinig specifieke voetbalkennis in de bestuurlijke leiding. Maar, waarschuwt Gerits, laat niemand daaruit afleiden dat ze er ook een financiële chaos van hebben gemaakt.

Hij kijkt wel eens jaloers naar andere clubs, MVV bijvoorbeeld, of Vitesse. Daar zijn, of waren, volgens Gerits de problemen beduidend groter dan bij Sparta. In tijden van nood konden die clubs echter een beroep doen op de gemeente.

Gerits: `Vitesse heeft nu 5,4 miljoen euro van de stad Arnhem gekregen. Met zo'n bedrag zou Sparta dik uit de brand zijn.' Let wel: Sparta zou desnoods vandaag het negatieve saldo kunnen wegwerken, stelt Gerits: `Als we Boukhari verkopen, één van onze beste spelers, is alles opgelost.'

Maar Sparta wíl zijn beste spelers helemaal niet verkopen. In overleg met zijn mede-commissarissen heeft Gerits inmiddels een andere oplossing bedacht: een spelersfonds. Met ingang van komend seizoen worden alle spelers ondergebracht in een fonds waarin Sparta-sympathisanten of beleggers kunnen participeren, met de mogelijkheid bij verkoop van een speler mee te delen in de winst. De waarde van het spelersfonds is genoeg om de club financeel gezond te verklaren.

`Ik heb het idee dat er momenteel mensen met goede ideeën bezig zijn', zegt Frank Rijkaard.

Vandaar dat Rijkaard na de training nog altijd ontspannen een sigaretje rookt en bevlogen praat over zijn plannen met Sparta. Weliswaar wordt hij nu voor het eerst in zijn loopbaan geconfronteerd met degradatievoetbal, maar wie in de stormen bij Ajax en AC Milan overeind is gebleven raakt niet meer zo snel van slag. Rijkaard is op het trainingscomplex de man die geloof in een betere toekomst predikt.

`Uit ervaring weet ik dat resultaten alles binnen een club kunnen veranderen. Natuurlijk worden spelers onzeker omdat ze elke dag wel iets lezen over problemen, maar ik probeer ze juist duidelijk te maken dat ze hun lot in eigen hand kunnen nemen.'

Zelf heeft de trainer de daad reeds bij het woord gevoegd. Met technisch directeur Dolf Roks heeft Rijkaard een beleidsplan opgezet dat voorziet in een terugkeer van Sparta naar de subtop van de eredivisie over een termijn van vier jaar. Desnoods beginnen ze volgend seizoen in de eerste divisie. `Liever niet natuurlijk, maar bouwen vanaf het nulpunt kan soms heel nuttig zijn.'

`Rijkaard is een zegen voor de club', zegt Nico de Borst. `Tot nog toe werd elk jaar een nieuw reddingsplan gepresenteerd, maar dat getuigt niet van visie. Rijkaard denkt tenminste in jaren.'

`Maar een trainer kan het niet in zijn eentje', zegt Dave van der Meer.

`Sparta heeft naast Rijkaard nog een sterke man nodig', erkent De Borst.

Of ze een naam in gedachten hebben? `Tuurlijk! Hans Kraay sr. '

Reeds drie gesprekken heeft Gerits gevoerd met Kraay en wat hem daarvan bovenal is bijgebleven is het gemak en de rust waarmee Kraay de knelpunten van Sparta blootlegde. Rijkaard heeft reeds laten weten samenwerking met Kraay wel te zien zitten. Als het een beetje meezit, zegt Gerits, staat het nieuwe Sparta over een maand over drie in de steigers.

`Zal tijd worden', zegt De Borst.

Gerits: `Het trio Rijkaard-Kraay-Roks als visitekaartje. Dat zou elke club waarschijnlijk wel willen.'