Sparen of juist beleggen, en nog vijf prangende geldkwesties in coronatijd

Wat gaat er gebeuren met de pensioenen?

De regering geeft tientallen miljarden uit om de economie te redden en grootschalige ontslagen te voorkomen. De pensioenfondsen betalen de rekening. In het eerste kwartaal van dit jaar verloren zij 111 miljard euro op de beurzen. Hun dekkingsgraad ligt nu gemiddeld onder 90 procent. Dat betekent dat er voor iedere toegezegde euro pensioen maar 90 cent in kas zit. Het gaat daarbij ook over pensioenen die pas over tientallen jaren uitbetaald hoeven te worden, dus deze rekensom is een ruwe schatting.

Als dat zo blijft, moeten veel pensioenfondsen volgend jaar gaan afstempelen. De gepensioneerden krijgen dan minder uitbetaald. Ook nog niet uitgekeerde pensioenen worden dan gekort, maar dat merken de slachtoffers pas later. Het kan best dat de beurzen zich weer herstellen. Of dat de regering besluit de pensioenfondsen respijt te geven. Dat is vorig jaar ook gebeurd bij de pensioenfondsen die toen moesten korten.

Het lijkt erop dat er een oplossing gevonden is in het nieuwe pensioenakkoord. Dat akkoord is vorig jaar gesloten en het wordt nu in detail uitgewerkt. Volgens de berichten worden de pensioenuitkeringen afhankelijk van het rendement op de beurzen. Dat klinkt riskant, maar waarschijnlijk is dat wel een verbetering ten opzichte van de huidige situatie. Nu moeten de pensioenfondsen nog uitgaan van een rendement van nul procent. Het is nog niet bekend wanneer het pensioenakkoord precies wordt ingevoerd en wat de consequenties op de korte termijn zijn.

Werknemers hoeven niet te vrezen voor hun pensioen, omdat de inkomenssteun van de overheid inclusief pensioenpremie is. Alleen bij ontslag of faillissement kan er een eind komen aan de pensioenopbouw.

Wat gebeurt er met de woningmarkt en de hypotheekrente?

De hypotheekrente is de afgelopen drie maanden een klein beetje gestegen. Opvallend is dat de grootbanken ABN Amro, ING en Rabo in mei hun rentes weer verlaagden, na een eerdere verhoging in de maanden daarvoor. Ze waren bang om marktaandeel te verliezen. Veel thuiszittende werknemers zijn nu erg actief aan het vergelijken, om te profiteren van de historisch lage rente. Er zijn geen signalen dat de rente weer gaat stijgen.

De woningmarkt houdt ook stand, maar deskundigen voorspellen wel dalende prijzen vanaf de tweede helft van dit jaar of vanaf volgend jaar. Nu is vraag nog groot, vooral in de Randstad. Als de coronacrisis aanhoudt en ontslagen toenemen, heeft dat een negatief effect. De banken kijken nu al strenger naar het inkomen van de aanvrager van een nieuwe hypotheek. Heeft zijn werkgever inkomenssteun bij de overheid aangevraagd? Wie verrassingen wil voorkomen, kan beter eerst zijn eigen huis verkopen voordat hij iets nieuws koopt. En geloof de optimistische makelaar niet. In de persberichten van de NVM schijnt altijd de zon.

Moet ik sparen of juist beleggen?

De spaarrente is nul, zo vlak als waterplas bij totale windstilte. De beurs is een oceaan waarover windkracht 7 raast. De koersen dalen en stijgen als een dolle. Wie aandelen koopt, kan gemakkelijk 5 procent winst of verlies maken op één dag. Dat komt omdat iedere snipper informatie wordt aangegrepen om de winstverwachtingen te herzien. En dat is precies waar de beurskoers afhankelijk van is. Laten we eerlijk zijn: niemand weet hoe die coronacrisis verder gaat. Vlakt de crisis verder af of krijgen we een tweede golf van besmettingen?

Het is geen vaststaand feit dat aandelen nu goedkoop zijn. De koersen weerspiegelen de grote onzekerheid waar de economie in verkeerd. Wie nu een gokje wil wagen, moet zijn gang gaan. Maar weet dat het kan tegenvallen. En spreid je beleggingen, bijvoorbeeld door het geld te investeren in een wereldwijd fonds. Bijvoorbeeld een indexfonds dat de S&P 500 of de MSCI World volgt. Dat zijn beursindexen met honderden bedrijven uit de VS en andere landen.

Hoe zit het met de reiskostenvergoeding voor mijn werk?

De werkgever kan u een onkostenvergoeding geven voor woon-werkverkeer en u hoeft daar geen belasting over te betalen. Normaal gesproken mag de vaste reisvergoeding bij afwezigheid of thuiswerken maximaal zes weken duren. Daarna wordt die vergoeding belast als inkomen. De staatssecretaris van Financiën Vijlbrief heeft hier een streep door gehaald. De vergoeding blijft voorlopig vrijgesteld van belastingen, ook al maakt u helemaal geen kosten. Dat is ook het geval als de reiskosten worden verrekend met uw bruto-inkomen en netto uitbetaald. De salarisadministrateur op uw werk kan daarbij helpen.

Dat wil niet zeggen dat de werkgever ook bereid is de reiskosten nog te vergoeden. Veel werkgevers zijn daarmee gestopt. Dat kan een probleem opleveren voor mensen die hun auto gebruiken om naar het werk te reizen. Hun kosten lopen door, terwijl er geen vergoeding meer is. Sommige werkgevers betalen de kosten voor een leaseauto of voor een OV-abonnement nog wel door. Het is wel handig om het OV-abonnement stop te zetten. U kunt uw jaarabonnement bij de NS omzetten naar Flex Basis.

Hoe zit het met aanbetalingen voor vakantiehuisjes?

Als de vakantie niet doorgaat, krijgt u een voucher voor het bedrag dat eerder is aanbetaald. Deze tegoedbon is een soort kunstgeld, met flink wat beperkingen. De Nederlandsche Bank erkent de tegoedbon niet als betaalmiddel en iedere reisorganisatie stelt zijn eigen voorwaarden. Hij is meestal niet overdraagbaar. U moet binnen twaalf maanden een nieuwe boeking doen, bij dezelfde aanbieder. De nieuwe reis moet dan vóór eind 2021 plaatsvinden. Sommige organisaties hebben de garantie dat u niet hoeft bij te betalen. Dan moet je volgend jaar wel een identieke reis boeken in dezelfde periode.

En hoe zit het met nog niet gedane betalingen? Het resterende bedrag voor de geboekte reis moet je binnen een bepaalde termijn betalen, behalve als de reis voor die tijd is geannuleerd. Vaak moet je het hele bedrag betaald hebben vier tot zes weken voor het begin van de verhuurperiode. Er zijn wel reisorganisaties die hier soepeler mee omgaan en toestaan dat je het bedrag later betaalt, tot twee weken voor het vertrek.

Vouchers uitgegeven door SGR en GGTO behouden hun waarde bij een faillissement, maar dat is bij andere aanbieders niet het geval. Bij veel vakantiehuisjes gelden de Hiswa-Recron voorwaarden voor vouchers, zonder garantiefonds. U krijgt niets terug als bijvoorbeeld Landal Greenparks, Roompot of Centerparcs failliet gaan. Wie liever geld wil dan een nieuwe reis, moet meestal 12 maanden wachten. Bij de SGR-vouchers kunt u na zes maanden het geld terugvragen. Zodra u dat doet, vervalt de garantie op vergoeding bij een faillissement.

Een annuleringsverzekering kan uitkomst bieden, maar alleen als u een dure allriskpolis heeft. Bekijk de voorwaarden. Het is vaak verstandig om contact op te nemen met de reisverzekeraar voordat u een voucher afwijst of geld opeist.

Mag een winkelier mij weigeren om met cash geld te betalen?

Ja, de wet verplicht niemand om een wettig betaalmiddel te accepteren. Hetzelfde geldt voor betalen met een pinpas of een creditcard. Er zijn winkels en markten waar u niet met contant geld kunt betalen. Het is logisch dat iemand achter de kassa uit angst voor besmetting geen papier- of muntgeld meer wil aanraken. Ook voor de coronacrisis kwam dit voor.

Het is nu makkelijker gemaakt om contactloos te betalen met een pinpas, zodat u de betaalautomaat niet hoeft aan te raken. De limiet is verhoogd van 25 euro naar 50 euro per betaling. Voor meerdere betalingen achter elkaar is er een limiet van 100 euro voordat u de pincode weer moet intoetsen. Wie bang is voor diefstal, kan deze functie uitzetten (behalve bij ABN Amro) of de pas in een hoesje stoppen.

Dit artikel kwam tot stand met inbreng van abonnees via de Open Redactie. Ook meedenken met de Volkskrant? Meld je aan.