SpaceX beperkt Oekraïens gebruik van internetdienst Starlink voor aanvallen op Russen

Volgens SpaceX-baas Gwynne Shotwell is het nooit de bedoeling geweest dat Starlink door het Oekraïense leger zou worden gebruikt voor offensieve militaire operaties. Musk schoot Oekraïne na de invasie royaal te hulp door duizenden schotels te sturen om ervoor te zorgen dat het land, via de verbinding met Starlink, online bleef.

Toch botst SpaceX nu voor de tweede keer in een half jaar met de Oekraïense regering en het leger. In oktober werd bekend dat Musk af wilde van de kostbare internethulp aan de Oekraïners. ‘We kunnen dit niet voor onbepaalde tijd financieren’, zei hij op Twitter. De kosten waren toen opgelopen tot 80 miljoen dollar. SpaceX had onder andere meer dan 20 duizend schotels gestuurd. Musk vond dat de VS voortaan de rekening moesten betalen. Na een storm van kritiek besloot de miljardair even later weer in te binden.

Volgens Shotwell is het geen enkel probleem dat het Oekraïense leger Starlink gebruikt zodat soldaten en eenheden met elkaar kunnen communiceren. Maar volgens de SpaceX-directeur hebben de Oekraïners de internetdienst ‘tot een wapen gemaakt’. Dat is volgens haar in strijd met de afspraken die met Kyiv zijn gemaakt. Shotwell: ‘Het was nooit onze bedoeling dat ze het zouden gebruiken voor offensieve doeleinden.’

Operaties ontregeld

De SpaceX-baas, die op een conferentie sprak, zei niet welke maatregelen het bedrijf heeft genomen. ‘Er zijn dingen die we kunnen doen om hun handelen te beperken en dat hebben we ook gedaan’, aldus Shotwell over het gebruik door Kyiv van Starlink om drones aan te sturen. Het is ook niet duidelijk of de acties van SpaceX de drone-operaties van het Oekraïense leger flink hebben ontregeld.

Mychajlo Podoljak, een adviseur van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky, riep SpaceX en Musk donderdag op een keuze te maken. ‘Of ze staan aan de kant van Oekraïne en het recht op vrijheid en ze zoeken geen manieren om kwaad te doen’, twitterde Podoljak. ‘Of ze staan aan de kant van Rusland en het ‘recht’ om te doden en gebied te veroveren.’

De maatregelen van SpaceX komen twee weken nadat de Oekraïense legerleider Valeri Zaloezjny bekend had gemaakt dat het leger Starlink zou gebruiken om speciale drone-eenheden op te zetten. Deze eenheden zouden aanvallen moeten uitvoeren op het Russische leger. Behalve Starlink-schotels zouden ze ook worden voorzien van drones, explosieven en ander materieel. ‘Wij doen er alles aan om de soldaten te voorzien van moderne technologieën’, aldus de legerleiding in een verklaring.

Spectaculaire drone-aanval

Oekraïne gebruikt onder andere kamikazedrones zoals de Switchblade, die door de VS zijn geleverd, om in te slaan op Russische eenheden. Kyiv heeft meer dan 700 Switchblades gekregen. Ook beschikt het Oekraïense leger over Turkse Bayraktar-drones, die bewapend zijn met een antitankraket. Een Bayraktar zou in april hebben geholpen om de Moskva, het vlaggenschip van de Zwarte Zee-vloot, tot zinken te brengen.

De meest spectaculaire Oekraïense drone-aanval vond echter in december plaats. Toen drongen drones zo’n zevenhonderd kilometer Rusland binnen om twee belangrijke luchtmachtbases aan te vallen. Doelwit waren onder andere Toepolev 95-bommenwerpers, strategische bommenwerpers die nucleaire aanvallen moeten uitvoeren. Twee Tu-95’s zouden toen beschadigd zijn geraakt op de luchtmachtbasis Engels.

Kyiv eiste de aanval niet op, om Moskou niet te provoceren. Volgens de Russen was de aanval uitgevoerd door ‘drones van Sovjet-makelij’. Hierna kwamen verhalen naar buiten dat het Oekraïense leger een oude verkenningsdrone, de Tu-141 Strizh, had omgebouwd tot een bewapende drone.

Een andere optie was dat de Oekraïners een drone hadden gebruikt die ze zelf hadden ontworpen. Deze zou een bereik hebben van zo’n duizend kilometer. Weken voor de aanval op de twee luchtmachtbases, maakte het Oekraïense staatsdefensiebedrijf Ukroboronprom bekend dat de laatste hand werd gelegd aan deze geheimzinnige drone. Ook zouden de tests met de drone succesvol zijn geweest.