Spaarzin zit Japanners kennelijk in het bloed
Niemand kan beweren dat er in Japan niet wordt gedacht aan ‘de gewone man’ in tijden van crisis. Maandenlang werd er eindeloos gediscussieerd, in het parlement en de media, over het plan van de Japanse premier Aso om contant geld uit te delen aan alle burgers. Om zo de binnenlandse bestedingen te stimuleren. Ondanks felle kritiek van veel economen, de oppositie en zelfs politici uit zijn eigen partij – die over pure geldverspilling spraken en de premier beschuldigden van populistisch gedrag – hield Aso voet bij stuk.
En nu is het eindelijk zo ver. Wie een vaste verblijfplaats heeft in Japan, krijgt ongeveer 100 euro (volwassenen) of 150 euro (kinderen) in de schoot geworpen. Het is de bedoeling dat de mensen op een draf naar de plaatselijke middenstand gaan en de gift direct omzetten in de aanschaf van voedingsartikelen en kleding.
Maar de eerste resultaten zijn niet bemoedigend.
In een plattelandsdorp waar het geld daadwerkelijk contant werd uitgekeerd, maakte de plaatselijke supermarkt zich op voor een megaomzet. De meeste inwoners liepen echter meteen door naar het postkantoor om openstaande rekeningen te betalen. Of om het geld op te potten. De spaarzame Japanner lijkt onverbeterlijk.
In de grote steden is contante betaling niet eens haalbaar; daar wordt de donatie op bankrekeningen gestort. De ontvangers moeten daarvoor wel eerst een ingewikkeld aanvraagformulier indienen.
Zo komen de meest kwetsbaren uit de samenleving komen niet aan bod: het groeiende leger daklozen kan naar het geld fluiten – daklozen hebben immers geen officieel adres. Maar ook mishandelde vrouwen, die met hun kinderen zijn gevlucht naar een schuiladres uit angst voor gewelddadige echtgenoten, vissen achter het net. Want de aanvraagformulieren voor de giften worden naar hun oorspronkelijke huisadres verstuurd.
Twee vrouwen stapten onlangs naar de rechter om te voorkomen dat hun mishandelaars er met de poet vandoor kunnen gaan, terwijl zij op een houtje zitten te bijten. Maar volgens juridische experts is het nu al te laat. Bovendien liet het ministerie van Binnenlandse Zaken en Communicatie meteen al weten dat een officiële registratie een absolute eis is om aanspraak te kunnen maken op het geld.
Steeds meer gemeenten en stadsdelen zoeken naar een ‘tussenoplossing’. Ze accepteren nu ook ‘afwijkende aanvragen’. En anticiperen erop dat de gefortuneerde medemens de gift zal teruggeven. Uit dat potje kunnen de meest schrijnende gevallen alsnog een donatie krijgen. Helaas staan Japanners niet bekend om hun barmhartigheid.
