Spaanse kiezers voelen zich bedrogen met loze beloften

Van onze correspondent

Cees Zoon

MADRID

In het nieuwe Spanje, dat onder leiding van de Partido Popular is verrezen, zal corruptie van autoriteiten niet langer voorkomen. 'De tijden van corruptie en schandalen keren niet terug', was de reactie van Aznar op de kwestie-Serra, die miljoenen aan illegale commissiegelden zou hebben betaald en zijn familieleden mooie overheidsopdrachten zou hebben bezorgd. 'Wij Spaanse burgers mogen ons tevreden prijzen omdat die episode enkele maanden geleden voorgoed is afgesloten.'

Dat er toch een affaire is losgebarsten, komt doordat een deel van de media in Spanje moeilijk kan wennen aan de nieuwe situatie van rust en kalmte in het land, aldus de premier. Een deel van zijn partijgenoten is het daar niet mee eens, met als gevolg dat de veelgeprezen discipline binnen de Partido Popular ernstige scheuren begint te vertonen. Twee PP-parlementariërs hebben openlijk het aftreden van Serra geëist. Zij stellen dat ze de steun hebben van tenminste vijftig fractiegenoten.

Ook aan een ander partijfront is het tot een heftige aanvaring gekomen. Vorige week ontbood de partijleiding Aleix Vidal-Quadras, de aanvoerder van de PP in Catalonië, en gaf hem te verstaan dat hij zich niet herkiesbaar mag stellen. De onvergeeflijke fout van Vidal-Quadras is dat hij op een recente conferentie verklaarde dat nationalisten in het algemeen en Catalaanse nationalisten in het bijzonder griezelige, staatsgevaarlijke wezens zijn.

De Catalaanse leider deed daarmee weinig anders dan herhalen wat de Partido Popular als oppositiepartij en tijdens de verkiezingscampagne heeft verkondigd. Maar nu is Aznar voor zijn parlementaire meerderheid afhankelijk van de steun van de Catalaanse nationalisten, die derhalve geprezen en vertroeteld dienen te worden.

Vidal-Quadras herinnert zich het verleden echter en werd rap de laan uitgestuurd, in de stijl van Aznars andere aforisme 'We hadden een probleem en dat hebben we opgelost.'

De problemen van Aznar beginnen zich langzaam op te stapelen. Ze zijn van uiteenlopende aard, maar hebben als gemeenschappelijke noemer dat de PP haar eigen verleden nadrukkelijk probeert weg te moffelen. Standpunten verwoord in de jarenlange oppositie en tijdens de swingende verkiezingscampagne begin dit jaar, blijken niet langer geldig of worden moeiteloos op hun kop gezet. Het in Madrid rondzoemende begrip 'kiezersbedrog' begint aan decibellen te winnen.

Een van de eerste maatregelen die de PP als regeringspartij zou nemen, was het overdragen aan de rechter van documenten van de geheime dienst Cesid. Die zouden moeten bijdragen aan het ontrafelen van de affaire van de GAL, de doodseskaders die onder socialistisch bewind vermeende ETA-leden hebben vermoord. Die zaak zou tot de bodem worden uitgezocht.

Niet alleen heeft Aznar besloten de documenten niet over te dragen, zijn regering kwam bovendien met een wetsvoorstel op grond waarvan zij naar believen zaken tot staatsgeheim kan verklaren. Steeds luider worden de verdenkingen dat Aznar het op een akkoordje heeft gegooid met de socialisten en de zaak in de doofpot wil stoppen. Ook dit is in de woorden van Aznar 'een zaak van het verleden en wij moeten ons richten op de toekomst.'

Het heeft tot een serieuze confrontatie geleid met de Baskische nationalisten, die eveneens de regering steunen. Donderdag volgde een nieuwe aanvaring met de Baskische Nationalistische Partij (PNV). Die wil de belasting in het autonome Baskenland verlagen, maar minister van Economische Zaken Rato noemt het onbespreekbaar dat de 'belastingdruk in Baskenland lager is dan in de rest van Spanje'. Die opstelling is een reden de steun aan de regering op te zeggen, klinkt het krijgshaftig in PNV-kring.

Belastingen is toch een teer punt voor de regering. In de campagne beloofde de PP belastingverlaging, maar in de praktijk krijgen de Spanjaarden belastingverhoging: de accijns op tabak en alcohol is al verhoogd, gedacht wordt aan een speciale belasting op het waterverbruik en het invoeren van een tolsysteem voor alle snelwegen.

De pensioenen zouden onaangetast blijven. Intussen heeft het kabinet besloten dat de burger voortaan voor elk recept bij de apotheek een eigen bijdrage van 100 peseta moet betalen. Alleen de gepensioneerden met de allerlaagste uitkering blijven hiervan gevrijwaard.