'Sociale bewegingen zinderen van woede'

Cairo De Egyptische Moslimbroederschap, die meer en meer uit de politiek wordt geweerd, gaat de confrontatie met de staat niet aan door te gaan demonstreren – om vervolgens door het veiligheidsapparaat in de hoek te worden gedreven.

Mohamed Habib, de tweede man van de machtigste oppositiegroep in Egypte, zegt dat de Broederschap die weg te riskant vindt zonder grotere steun vanuit de bevolking en zonder helder einddoel.

Kleinere oppositiegroeperingen hebben de onwilligheid van de Broederschap al vaker verketterd. Zij willen dat de organisatie haar mogelijkheden gebruikt om veel agressiever naar verandering te streven in het arme, corrupte, en overbevolkte Egypte. ‘Maar om de Broederschap nu alleen naar buiten te laten treden, om te worden vermorzeld door het veiligheidsapparaat – nee’, zegt Habib. Hij ziet wel een belofte in het groeiende burgerprotest over zaken als armoede en sociale rechtvaardigheid.

De Broederschap, die een grote rol heeft gespeeld in de ontwikkeling van islamistische ideologieën en een bron van inspiratie is geweest voor politieke groeperingen in de moslimwereld, heeft sinds de verkiezingen van 2005 eenvijfde van de zetels in het parlement. Maar sindsdien hebben de autoriteiten alle pogingen van de organisatie tegengewerkt om ook winst te boeken bij regionale verkiezingen, of in het congres. Bovendien heeft de regering er een grondwetswijziging doorheen gekregen die alle politieke activiteiten verbiedt, die religieus zijn geïnspireerd.

Terwijl de Broederschap zich al decennia onthoudt van geweld en over het algemeen erg terughoudend is om burgerlijke ongehoorzaamheid te gebruiken als middel om op te staan tegen de staat. De enige uitzondering was de betrokkenheid van de organisatie bij protesten voor een onafhankelijker rechtspraak in 2006.

‘De overtuiging moet groeien dat niet politieke en nationale krachten verantwoordelijk zijn voor verandering, maar dat de bevolking daar zelf voor moet zorgen’, zegt Habib. De Broederschap zelf concentreert zich op het moment liever op zijn uitgebreide netwerk van sociale voorzieningen.

In zijn voorzichtigheid weerklinkt de bittere ervaring van de organisatie onder president Gamal Abdel Nasser, toen duizenden leden van de Broederschap werden gemarteld in gevangenkampen.

Volgens Habib hebben de protestbewegingen de potentie van een sneeuwbaleffect. Ze worden gevoed door spanningen tussen rijke zakenmensen die met de staat verbonden zijn, en de meerderheid van de Egyptenaren, die in armoede leven. ‘Die sociale bewegingen groeien, en ze zinderen van de woede. Als er enige vorm van coördinatie mogelijk is, staan we aan het begin van een nieuwe weg.’