Soapschrijver Proper schotelde kijkers elke dag hetzelfde voor

'HET geheim van een goede soap', onthulde Proper ooit, 'is de kijker elke dag hetzelfde voor te schotelen. Maar dan steeds een beetje anders.' Volgens Proper zijn mensen gemaksdieren die het prettig vinden te weten wat hen te wachten staat. Met die filosofie bouwde hij in acht jaar tijd een bedrijf op waarin in hoog tempo suikerzoet drama geproduceerd wordt.

Nederlanders kijken massaal naar zijn producten. Goede Tijden, Slechte Tijden (RTL 4) trekt 1,75 miljoen kijkers, Onderweg naar Morgen (Veronica) 600 duizend en Goudkust (SBS 6) 465 duizend. Niet veel Nederlandse ondernemers worden miljonair door zo min mogelijk nieuws te verzinnen voor hun klanten.

Zelf zal Proper deze gang van zaken aan het begin van zijn loopbaan niet geloofd hebben. In de jaren zestig studeerde hij politiek-sociale wetenschappen en schreef hij maatschappij-kritische stukken in het studentenblad Propria Cures.

Na een loopbaan bij onder meer Vrij Nederland en de VPRO vraagt Joop van den Ende hem in 1990 de Australische serie The Restless Years te vertalen en te bewerken. Al gauw blijken de ultraconservatieve boodschappen van de makers niet te passen in Nederland. Bovendien verdwijnen om de haverklap sterren in het originele script die Van den Ende nog even had willen houden. Om die reden besluiten de vertalers het verhaal in eigen hand te nemen.

Het resultaat was de geboorte van de 'eerste Nederlandsche scenariofabriek', waarbij Proper zich ontpopt als kundig organisator. Hij verzint samen met twee anderen de dialogen en een plot van meerdere weken: de horizontale verhaallijn. Zes à zeven anderen verzinnen daarna een verhaaltje binnen één aflevering: de verticale lijn. En dat voor drie soaps.

Daarnaast schroeft Proper de doelmatigheid verder op door een hoog abstractieniveau te eisen. Een soapster neemt nimmer een jaartal in de mond, of jubelt dat hij fijn gewinkeld heeft in de PC Hoofstraat. Dergelijke aanwijzingen maken het product volgens Proper gedateerd en moeilijker te verkopen in het buitenland. Ook het veelvuldig gebruik van close-ups is mede bedoeld om geld te besparen op aankleding en locatiehuur.

Mogelijk gaat Proper deze technieken beproeven in de filmwereld. Voor de twee filmscenario's die hij heeft geschreven, hebben zich tot zijn ergenis geen financiers gemeld. Of misschien komt er wel een nieuw deel in de kinderboekenserie over Bonzibor, het sympathieke beertje dat op zoek gaat naar een eiland waar patat aan de bomen groeit.

Noël van Bemmel