Snowden: NSA oefende druk uit op Nederland
Nederlandse inlichtingendiensten AIVD en MIVD lopen aan de leiband van de Amerikaanse NSA. Ze zijn 'uitermate volgzaam' en worden als 'ondergeschikten' gezien. Dat vertelt Edward Snowden, die voor zowel de Amerikaanse inlichtingendienst NSA als voor de CIA werkte, in een interview met de Volkskrant. Snowden: 'De Nederlanders werken voor de Amerikanen. Ze doen wat wij ze vertellen wat ze moeten doen. Ze worden niet gewaardeerd vanwege hun capaciteiten, maar vanwege de vrije doorgang die ze bieden. Daarvoor gebruikt de NSA ze.'
Hij waarschuwt Nederland en Nederlandse politici waakzaam te zijn bij het aannemen van een nieuwe wet die de bevoegdheden van de inlichtingendiensten verruimt. Volgens Snowden heeft de NSA druk uitgeoefend op Nederland om de wet snel aan te nemen. Dat zou gebeurd zijn middels de zogeheten Foreign Affairs Division van de NSA, een afdeling die buitenlandse diensten ertoe aanzet om de wettelijke mogelijkheden voor massasurveillance te verruimen. De NSA ontkent het bestaan van zo'n dienst. Snowden: 'Dan moeten de Nederlandse Kamerleden er misschien maar eens naar vragen. Hebben de AIVD en MIVD contact met de NSA gehad over de gewenste uitbreiding van de bevoegdheden? En hebben ze afspraken gemaakt over welke gegevens ze voortaan gaan delen? Ik zou dat willen weten.'
In de komende weken zal de Tweede Kamer spreken over de nieuwe wet die de diensten toegang geeft tot internetkabels. De wet maakt het grootschalig verzamelen van telecommunicatie mogelijk, legt Snowden uit. 'Het gevaar van de nieuwe bevoegdheden is niet dat het toegang geeft tot internetkabels maar dat het ongelimiteerde toegang biedt tot glasvezelkabels. Het is een manier om toegang te krijgen tot alle communicatie die een moderne Nederlandse burger gebruikt - van smartphonegebruik tot websitebezoeken via pc, van telefoongesprekken tot e-mails.'
De wet zal volgens Snowden het risico verder doen toenemen dat buitenlandse diensten over Nederlandse gegevens beschikken. De Amerikanen gebruiken reeds geavanceerde technieken om communicatie van glasvezelkabels op te slaan en doorzoekbaar te maken. 'Als Nederland eenzelfde systeem gebruikt, is het ook mogelijk om deze informatie te delen via bijvoorbeeld het Amerikaanse XKeyscore-programma.'
'Ze observeren meer dan redelijk is'
Hij wantrouwt de waarborgen die er volgens de Nederlandse ministers Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken, PvdA) en Jeanine Hennis (Defensie, VVD) voor zullen zorgen dat er geen misbruik mogelijk is. 'We weten dat de Nederlandse diensten zich niet altijd strikt aan de wet houden. Bijvoorbeeld als het gaat om het afluisteren van advocaten. En kijk naar het aantal afgeluisterde telefoongesprekken in vergelijking tot het realistische dreigingsbeeld in Nederland. Ze observeren veel meer mensen dan redelijk is.'
Minister Plasterk laat via een woordvoerder weten: 'Naar aanleiding van eerdere beweringen heeft de toezichthouder CTIVD al eens bevestigd dat de veiligheidsdiensten zich aan de wet houden.'
Snowden reageert verder op de aanslagen in Parijs en de daaropvolgende roep in verschillende landen om meer afluisterbevoegdheden. 'Frankrijk heeft vorig jaar de meest verregaande wettelijke mogelijkheden gekregen van heel Europa om af te luisteren. En toch heeft het een aanslag niet kunnen voorkomen.' Hij wijst op twee rapporten van de Amerikaanse regering: nog nooit is er aantoonbaar bewijs geleverd dat het opslaan van de communicatie van iedereen in een land een aanslag heeft voorkomen. 'Sterker, het is een stap weg van de methodes die wel werken.' De verdachten in Parijs waren al vóór de aanslagen bekend en werden gevolgd. Dat gold ook voor de aanslagplegers in Boston. Snowden: 'In plaats van meer hooi op de databerg te gooien, moeten we focussen op de individuen die onze aandacht nodig hebben.'
Lees vandaag in de Volkskrant en op Volkskrant.nl het volledige interview met Edward Snowden (drie pagina's), inclusief uitleg over hoe het rendez-vous met Snowden - die nauwelijks interviews geeft - tot stand kwam.
