Sneeuw in Havana

Als initiatiefnemer van deze samenwerking voel ik me uiteraard aangesproken.

Wat zijn de feiten? De FAS, die niet moet worden verward met grote en invloedrijke Amerikaanse wetenschappelijke organisaties als de AAAS of NSF, baseert de beschuldiging op het boek Biohazard van Ken Alibek, ex-kolonel van de KGB en tweede man van het biologische wapenprogramma van de toenmalige Sovjet-Unie.

In 1992 is hij overgelopen naar de Verenigde Staten. In zijn boek geeft hij een gesprek weer dat hij in 1990 had met zijn baas, generaal Joeri Kalinin. Die had net een aantal biotechnologische instituten in Havana bezocht, waaronder het CIGB. Kalinin had daar geen wapenproductie gezien, maar hij was achterdochtig geworden, omdat de Cubanen aan dezelfde producten bleken te werken als de Russen.

In de Sovjet-Unie waren die een dekmantel voor het ontwikkelen van biologische wapens, dus ook in Cuba, was zijn redenering. Kortom, een verhaal uit de derde hand gebaseerd op 'bewijs' uit het ongerijmde.

Onmiddellijk na het uitkomen van het boek hebben officiële kringen in de Verenigde Staten, die niets op Cuba ontgaat, ontkend dat de Cubanen bezig zijn met biologische wapens. Ook de websites van zowel de CIA als het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, die zeer kritisch zijn over Cuba, maken geen enkele melding van activiteit op het gebied van bioterreur.

Alibek blijft trouwens bij zijn verhaal en uiteraard vindt hij ruimschoots gehoor bij de Cubaanse anti-Castro-ballingen in Florida. Alibek werkt bij een bedrijf dat producten verkoopt die beschermen tegen biologische oorlogsvoering. Hij heeft derhalve commercieel voordeel bij het uitdragen van het idee dat op een eiland voor de kust van de Verenigde Staten biologische aanvallen worden voorbereid. En de NRC papegaait zijn verhalen kritiekloos door. Wie is hier eigenlijk naïef?

Inmiddels hebben de Cubanen vaccins en andere biotechnologische producten ontwikkeld die de vreedzame bedoelingen van hun biotechnologie-programma hebben bevestigd. Een aantal van die producten wordt buiten Cuba verkocht. Dat maakt gedetailleerde inspecties van hun installaties en procedures door buitenlandse overheden als de Wereldgezondheidsorganisatie verplicht. Bij die inspecties is niets gebleken van illegale praktijken.

Het enige dat de Cubanen kan worden verweten, is dat ze aan biotechnologie doen en daarmee de mogelijkheid hebben om biologische wapens te maken. Zoals ik al enige weken geleden hier heb beschreven, kan een installatie die gebruikt wordt voor het produceren van heilzame biotechnologische producten, gemakkelijk overschakelen op verwekkers van miltvuur of pokken.

Onaangekondigde inspecties kunnen dat helpen voorkomen. Het verificatieprotocol van de Biologische Wapenconventie voorziet daarin. Cuba heeft die trouwens al lang geleden geratificeerd.

De onderhandelingen over die verificatie zijn al vanaf 1994 aan de gang en de enige dwarsligger zijn nog de Verenigde Staten. Daar wil de biotechnologische industrie geen pottenkijkers toelaten en voert zij een succesvolle lobby tegen het verificatieprotocol, omdat ze bang is dat daardoor haar bedrijfsgeheimen op straat komen te liggen.

De Cubanen hebben geen enkel bezwaar tegen onaangekondigde controles. Maar zelfs zónder hoeven we niet te vrezen voor bioterreur vanuit Cuba. Het gaat nog eerder sneeuwen in Havana.