Slowdaten op Valentijnsdag met prinses Laurentien voor ‘echt contact’

Geen gehaaste reizigers bij perron 21 op station Utrecht CS. In de ‘slowdate huiskamer’ zaten deze Valentijnsvrijdag BN’ers klaar voor een goed gesprek.

‘We gaan Valentijnsdag hijacken’, bedacht prinses Laurentien tijdens de kerstdagen. ‘We gaan de dag van de liefde herladen tot een dag van écht contact.’ Ze belde wat collega’s van de Alliantie Digitaal Samenleven en iedereen was enthousiast. Want in de digitale samenleving vol smartphones en sociale media is ‘de vanzelfsprekendheid van echt contact, een gewoon gesprek met elkaar, aan het verdwijnen’.

En dus zit Utrechtenaar Gerard van Leur (69) vrijdagmorgen zomaar met de prinses te praten op een zwartleren bankje in een van de vier geïmproviseerde zithoekjes bij de roltrappen naar perron 21 van Utrecht CS; bloemetjes en rodehartjeschocolaatjes op tafel. Over het leven, over zijn herseninfarct, over zijn sociale contacten. ‘Ik heb vooral over mezelf verteld’, zegt de gepensioneerde Utrechtenaar. ‘Ze was echt geïnteresseerd, heel leuk.’

In een andere zithoek praat zangeres Trijntje Oosterhuis met jongeren over hun studie en toekomstplannen. Omroepbaas Jan Slagter praat met ouderen en een treinconducteur, NS-topman Roger van Boxtel voert een gesprekje met enkele vrouwen op doorreis. ‘Valentijnsdag is natuurlijk een heel commercieel feest’, zegt Slagter. Zou het niet mooi zijn als mensen juist op deze dag ook echt persoonlijk contact maken? ‘Echt contact is dat je elkaar in de ogen kijkt, elkaar de hand voelt en met elkaar in gesprek gaat. Ik gebruik die telefoon ook, hoor. Maar je hoort ook dat veel mensen er eenzaam door worden.’

Te weinig verbinding

De actie #échtcontact is een initiatief van de Alliantie Digitaal Samenleven, een samenwerkingsverband dat is opgestart door het ministerie van Binnenlandse Zaken, VodafoneZiggo en prinses Laurentien om zoveel mogelijk mensen te betrekken bij de digitale samen­leving. ‘Met Valentijnsdag vieren we de liefde, de aandacht voor elkaar, het contact’, aldus de alliantie. ‘Maar in de digitale samenleving staan die aandacht en het contact juist onder druk. De een is geïsoleerd door te weinig onlineverbinding, een ander heeft juist stress van te veel contacten en weer een ander schreeuwt om écht contact.’

Op het Centraal Station van Utrecht legt prinses Laurentien uit: ‘Wetenschappers zeggen dat we het echte contact aan het verliezen zijn. Dat heeft allerlei consequenties. Ons empathisch vermogen wordt geprikkeld door direct sociaal contact. Dat heb je niet als je alleen maar digitale contacten hebt. Ik ben niet tegen digitaal. Maar het moet én echt én digitaal contact zijn.’

Het gaat om ‘de balans’ en die is weleens zoek. ‘Allerlei cijfers verontrusten mij, ook over toenemende eenzaamheid’, aldus de prinses. Ze sprak laatst met dertig jongeren in de leeftijd van 18 tot 30, uit allerlei lagen van de bevolking. ‘Ik proefde de eenzaamheid. Dat bekenden ze ook wel.’

Beetje lief zijn

Bram Engelhart (21), op weg van zijn vriendin in Huizen naar huis in Gorinchem, heeft op de bank bij tv-presentator en oud-Idolswinnaar Jamai Loman gezeten. ‘We hebben het erover gehad dat iedereen tegenwoordig maar op die telefoon zit’, zegt hij. ‘Vooral in de trein zie je dat – iedereen zit maar te appen of spelletjes te spelen. Ik doe het zelf ook hoor. Maar het is goed dat hiervoor aandacht wordt gevraagd.’

Hoofdconducteur Willem Luuring (41) probeert in de trein steeds meer het gesprek aan te gaan met de passagiers. Dat begint al bij het omroepen; soms laat hij dat zelfs door een passagier doen. ‘Alles wat afwijkt van de standaard, wordt gehoord en gewaardeerd’, zegt de NS-conducteur met standplaats Zutphen. ‘Dan zeg ik: beste mensen, vergeet niet uw eigendommen – en wees ook een beetje lief voor elkaar. Als je daarna door de trein loopt, krijg je hele leuke reacties.’

Ook elders in het land zijn er #échtcontact-acties. Bij Hema-filialen zijn ‘DigiTafels’ opgesteld, Schiphol heeft een ‘Connect Café’, postbezorgers van PostNL delen ‘kletspakketten’ uit. De NS heeft de ludiekste actie: ‘Nieuwe coupe in treincoupé.’ Vier kappers nodigen treinreizigers uit zich gratis te laten knippen in de trein.

Coupe in de coupé

‘Hallo, ik ben Simon van Kinki Kappers’, roept een van hen om in de intercity van Utrecht naar Nijmegen. Enkele passagiers zijn blij verrast en meten zich een frisse Valentijn-look aan. ‘Vandaag knippen we geen kaartjes, maar haren’, legt hoofdconducteur Xandor Bakker de achtergrond van de actie uit. En het is meteen een goede reden om een gesprek met elkaar aan te knopen.’

De ‘slowdate huiskamer’ op Utrecht CS trekt veel bekijks. Tientallen reizigers gaan in op de uitnodiging van meerdere Bekende Nederlanders, onder wie ook enkele influencers, om even te gaan zitten voor een gezellig praatje. Utrechtenaar Van Leur is ‘zeer vereerd’ dat hij door prinses Laurentien op het tweezitsbankje wordt uitgenodigd. Na afloop pakt hij zijn smartphone uit de zak en stuurt een foto van hem met de prinses naar zijn vrouw. ‘Mijn vrouw is helemaal koningsgezind, die weet niet wat ze ziet’, grijnst hij.