Slob: ‘Ook oudere leraren kunnen gerust voor de klas’

Basisonderwijs

‘We missen jullie’, is de tekst die op het raam van veel scholen en kinderdagverblijven hangt. In het Kamerdebat woensdag, over de gevolgen van het coronavirus voor het onderwijs, is het een veel aangehaalde hartekreet. Gelukkig is het ergste leed bijna geleden: op 11 mei gaan na acht weken de basisscholen weer open, voor onderwijs aan halve klassen. Het speciaal basisonderwijs en de kinderopvang gaan volledig open.

De Tweede Kamer is daar blij mee, maar heeft nog veel vragen. Vooral de oppositiepartijen PVV en SP hebben flinke bedenkingen bij de veiligheid. Volgens PVV-Kamerlid Harm Beertema tonen Duitse en Israëlische onderzoeken aan dat kinderen wel degelijk ‘stille verspreiders’ van corona zijn. Hij haalt ook de verdeeldheid in het Outbreak Management Team (OMT) aan. Beertema: ‘Hoe moet dat dan met oudere leraren die zelf hun kleinkinderen niet mogen zien?’

SP-Kamerlid Peter Kwint wijst erop dat het beloofde RIVM-onderzoek dat hierover uitsluitsel moest geven niet klaar is. Bovendien ontstond eerder in de week twijfel of leraren en ondersteunend onderwijspersoneel bij klachten wel getest kunnen worden, zoals toegezegd. Volgens de Taskforce Diagnostiek zouden hiervoor geen garanties zijn.

Minister Arie Slob (basis- en voortgezet onderwijs) maakt er korte metten mee. ‘De gemiddelde leeftijd van leraren in het primair onderwijs is 43’, weet hij. ‘De risicogroep is 70-plus. Leraren van die leeftijd hebben we niet.’ Hij wijst op de lijst met specifieke aandoeningen, waarmee mensen niet mogen werken. ‘Dan kun je een rol in het afstandsonderwijs vervullen. Verder kunnen alle, ook wat oudere leerkrachten gerust voor de klas.’

De toezegging dat iedereen bij klachten zal worden getest, geldt volgens Slob onverkort. ‘Na de zorg is het onderwijs de tweede beroepsgroep waarvoor dit wordt geregeld. Dat heeft premier Rutte bevestigd en ik heb niet gehoord dat het nu anders is.’

Slob verhult zijn voorkeur niet voor scholen die hele dagen opengaan. ‘Het onderwijs heeft altijd graag ruimte en vrijheid voor maatwerk. Dat snap ik. Niet op alle scholen zal het complete docentencorps beschikbaar zijn. Daar moeten we ook rekening mee houden.’ Aarzelende ouders mogen hun kinderen in het begin thuishouden. ‘We staan niet meteen klaar met een bonnenboekje.’

Voortgezet onderwijs

Het OMT adviseerde vorige week het voortgezet onderwijs ‘een maand na de basisscholen en de kinderopvang’ te heropenen. Dat zou dan op 8 juni zijn. ‘Als u scherp gelezen hebt’, zegt Slob tegen de Kamer, ‘ziet u dat wij hiervan afwijken. We hebben het OMT gevraagd of we vanaf 1 juni mogen opstarten.’

Dat mag, vandaar dat premier Rutte die datum noemde in zijn persconferentie. Nu valt 1 juni op Tweede Pinksterdag, dus zullen in de praktijk op 2 juni de eerste middelbare scholen opengaan. Slob tempert wel de verwachtingen. ‘Niet iedereen zal vanaf 2 juni weer naar het voortgezet onderwijs kunnen.’

Eerst wordt bekeken hoe de opening van het basisonderwijs zich ontwikkelt en welke vervoerbewegingen dat met zich meebrengt. Daarna volgt een nieuw beslismoment, volgens de gebruikelijke route van het OMT en de ministeriële crisiscommissie.

Een verzoek van D66-Kamerlid Paul van Meenen om voor moderne leven talen alsnog het centrale eindexamen in te zetten, wijst Slob van de hand. ‘De schoolexamens zijn bijna overal ingepland of al afgerond, laten we op dit punt niet te veel meer overhoop halen.’

Slob krijgt onverwachte weerstand uit de Kamer, van zowel oppositie als de coalitiepartijen VVD, CDA en D66, tegen het idee om in het voortgezet speciaal onderwijs alles op alles te zetten om leerlingen alsnog examen te laten doen. ‘Deze kwetsbare kinderen hebben vrijdag 13 maart hun leraren voor het laatst gezien’, stelt CDA-Kamerlid Michiel Rog. ‘Die komen straks terug op school en moeten examen gaan doen? Dat snap ik niet.’

Maar volgens SGP-Kamerlid Roelof Bisschop steunt ‘de sector’ juist de door de minister voorgestelde gang van zaken, om diploma’s met ‘een corona-etiket’ te vermijden – een woord waarover hij even later spijt betuigt. Slob beaamt dat de behoefte aan een volwaardig diploma groot is. Hij zegt toe, ‘nu de discussie zo oppopt’, nader te gaan overleggen over het risico op devaluatie van het diploma zonder examen.

Hoger onderwijs

Voor alle studenten die thuis zitten in hun afrondende studiejaar heeft minister Ingrid van Engelshoven een duidelijke boodschap: ‘We zetten alles op alles om het mogelijk te maken een diploma te halen. Het collegejaar loopt tot 31 augustus. Dus er is tijd, ook voor extra herkansingen.’

Achterstallige tentamens zullen grotendeels digitaal worden afgenomen, waarbij zij bezweert dat respect voor de privacy vooropstaat. Beelden en gegevens worden na afronding van het tentamen vernietigd. Op specifieke opleidingen zijn vertragingen wel onvermijdelijk, van praktijkstages in het mbo tot coschappen bij geneeskunde. ‘Die zijn niet te doen en daar moeten we een oplossing voor vinden.’

Veel vragen gaan over compensatie en ondersteuning van studenten. ‘Zij zijn de klapstoeltjes van de arbeidsmarkt’, zegt Denk-Kamerlid Farid Azarkan. Lisa Westerveld (GroenLinks) haalt de studentenbonden aan, die hebben vastgesteld dat het wegvallen van bijbaantjes gemiddeld 530 euro per maand scheelt. PvdA-Kamerlid Kirsten van den Hul merkt op dat de geldigheid van de ov-studentenkaart met drie maanden is verlengd. Kan dat ook niet gelden voor aanvullende beurzen die aflopen? Van Engelshoven inventariseert alle wensen, maar zegt niets toe.

Het beste nieuws voor het onderwijs is dat Kamerbreed de wens leeft dat er deze zomer gewoon de gebruikelijke schoolvakantie is. Bestaande zomerscholen krijgen extra financiering, zodat leerlingen desgewenst achterstanden kunnen inlopen. Vrijwillig, benadrukt VVD-Kamerlid Rudmer Heerema. ‘Laat vooral iedereen zich goed opladen voor het nieuwe schooljaar.’