Sieto Hoving was meester van de satirische ondertoon

Sieto Hoving zal vooral worden herinnerd als de man die net na het licht te hebben uitgedaan in het echtelijke bed opschrikt als zijn vrouw roept: 'En als ze niet betalen, dan verkoop je toch gewoon de boot'.

Het was de reclamespot van de NCM (Nederlandse Credietverzekering Maatschappij) die hem op zijn oude dag toch nog beroemd maakte - in een rol van de kleine zakenman die bang is dat zijn afnemers niet betalen. 'Ze betalen heus wel', zegt zijn vrouw geruststellend. Tot ze die dodelijke opmerking maakt als hij net wil gaan liggen. 'Dát had je nou niet moeten zeggen', zegt hij.

Hoving overleed 21 januari in Amsterdam.

Eigenlijk doet de bekendheid van die spot hem geen recht. Hij had toen al een carrière van meer dan dertig jaar achter de rug als cabaretier in zijn eigen theater Tingel Tangel aan de Nieuwezijds Voorburgwal - het huidige Betty Asfalt Complex. Hier speelde hij tussen 1963 en 1989 samen met zijn echtgenote Marijke Hoving-Tauber - een briljant comedienne - avond aan avond voor zo'n 145 bezoekers. Veel kleinkunstenaars deden bij het stel ervaring op, onder wie Henk van Ulsen, Adèle Bloemendaal, Rob de Nijs, Conny Stuart, Harry Sacksioni en Albert Mol.

Eigen theatercafé

Hoving werd geboren in een streng gereformeerd gezin in Delft. Zijn vader was ouderling. Drie keer per dag werd thuis de Bijbel voorgelezen. In 2002 zei hij in een interview met dagblad Trouw daar nooit echt hekel aan te hebben gehad. 'Van die gereformeerde opvoeding heb ik totaal geen spijt. Drie keer per dag uit de Bijbel horen lezen, is zo gek nog niet.'

Na de oorlog ging hij naar de toneelschool in Amsterdam waar hij zijn vrouw leerde kennen. Na enkele losse dienstverbanden bij diverse toneelgezelschappen, zou hij in 1957 in het Leidseplein Theater een cabaretprogramma maken voor een radiotournee van de NCRV. Die omroep vond de teksten veel te ver gaan en daarom voerde hij het programma maar voor eigen rekening en risico uit.

Hij wilde naar Duits voorbeeld een eigen theatercafé oprichten. Die gelegenheid vond hij in een bar aan de Beethovenstraat, Le Chevalier d'Or, waar zestig mensen aan tafeltjes konden zitten. Het eerste programma heette Niet voor lange tenen en er werd gesproken over een geloofsteen, een oranjeteen en een seksteen.

Te extreem

In 1958 betrok Hoving een zaaltje aan de Nieuwezijds Voorburgwal, in het pand waar nu restaurant Haesje Claes is gevestigd. Vijf jaar later verhuisde hij naar de voormalige Prinsenschool. Hoving brak wat lokalen uit en maakte er een theater van. Daar traden Sieto en Marijke Hoving ruim 25 jaar met hun Tingel Tangel-gezelschap op, elk jaar met een nieuw programma. Hoving was geëngageerder dan de grote drie van toen: Toon Hermans, Wim Sonneveld en Wim Kan. Zijn teksten waren ook gedurfder. Hij zette met zijn teksten en theater een trend. Een jaar na Tingel Tangel richtten Eric Herfst en Ben Rowold naar diens voorbeeld Lurelei op.

Hoving bleef altijd voor een klein publiek spelen en trad als cabaretier eigenlijk nooit op voor tv. Hij was ook niet de man van lachen, gieren, brullen, maar de moralist met scherpe uithalen en de satirische ondertoon. 'Politici? Dat is ons personeel, die moeten namens ons onderling ruziën tot er een beslissing uitkomt. Hoeven wij lekker niet zelf te doen.' Velen vonden hem te extreem en te morbide.

Nadat hij in 1989 was gestopt als cabaretier, speelde hij als acteur in verschillende gastrollen in televisieseries en films. Hij was te zien als butler in Affair Play uit 1995, burgemeester in Advocaat van de hanen uit 1996 en directeur in Somberman's actie in 2000. Ook speelde hij in Het stille land, Achter het scherm en als koning Willem I in Wij Alexander.

_{Ontvang elke dag de Volkskrant Avond Nieuwsbrief in uw mailbox, met het nieuws van vandaag, tv-tips voor vanavond, en alvast zes artikelen uit de krant van morgen. Schrijf u hier in.}