Nieuws
Shell boekt recordwinst van 40 miljard dollar, en weer steekt een storm van verontwaardiging op
Door de oorlog in Oekraïne ontstonden spectaculaire prijsstijgingen waar burgers wereldwijd onder zuchten. Terwijl consumenten kampen met energiearmoede, boeken energieconcerns perverse winsten, klagen milieuorganisaties en politici.
Zou Shell onder de nieuwe topman Wael Sawan dan eindelijk veranderen van een fossiele moloch in een viooltjesfris energieconcern? Wie dit dacht kwam donderdag bedrogen uit. Onder de Libanees-Canadese Sawan is het vooralsnog business as usual, zeker waar het de winst betreft. Shell verdiende afgelopen jaar bijna 40 miljard dollar (37 miljard euro), een ruime verdubbeling ten opzichte van 2021, dat ook al niet slecht was.
Wie had gerekend op grote veranderingen bij Shell, is misschien ook een beetje naïef. Al was het maar doordat de cijfers die de nieuwe ceo presenteerde, nog stammen uit het tijdperk-Van Beurden, de onlangs afgezwaaide Nederlandse voorganger van Sawan. Veel invloed op de huidige recordcijfers heeft Sawan dus niet gehad.
Spectaculaire prijsstijgingen
Deels is de recordwinst te danken aan zaken waar Shell überhaupt geen invloed op heeft, zoals de oorlog in Oekraïne. Daarin gebruikt Rusland aardgas als wapen. Door de gastoevoer naar Europa af te knijpen, ontstonden spectaculaire prijsstijgingen waar burgers wereldwijd onder zuchten. En boeken energieconcerns juist perverse winsten, aldus milieuorganisaties en veel politici.
De politiek maakt zich vooral zorgen om het grote aantal burgers dat moeite heeft de hoge energierekening en de dure boodschappen te betalen. Zorgen zijn er ook om ‘gewone’ bedrijven die hun winsten zien verdampen. En er zijn zorgen om de inflatie. Om stijgende rente. Allemaal giftige neerslag van de dure energie.
Dus werden de jubelwinsten van Big Oil (ExxonMobil verdiende 56 miljard dollar en Chevron 35,5 miljard) opnieuw begroet met chagrijn. Volgens de regering-Biden vullen oliebedrijven hun zakken, terwijl burgers aan de pomp de prijs betalen. In Groot-Brittannië, sinds vorig jaar de thuisbasis van Shell, sprak Labour van ‘schandalige’ winsten.
In Nederland willen GroenLinks, PvdA, Partij voor de Dieren en Volt dat Big Oil met terugwerkende kracht belasting betaalt over zijn overwinsten. Zij dienden donderdag een wetswijziging in om dit voor elkaar te krijgen. ‘Het is tijd de exorbitante overwinsten eerlijk te belasten', aldus Jesse Klaver van GroenLinks.
Milieudefensie, dat Shell via de rechter dwong zijn CO2-uitstoot fors te verminderen, noemde Shells winst weinig verrassend onacceptabel. Van de 23 tot 27 miljard dollar die Shell in 2023 investeert, gaat volgens de milieuorganisatie slechts 2 tot 4 miljard naar de divisie Renewables & Energy Solutions.
Gevaarlijke klimaatverandering
Waarom wordt van al dat geld zo weinig geïnvesteerd in duurzame energie-opwekking?, vragen milieuorganisaties zich af. De wereld staat op de rand van gevaarlijke klimaatverandering en de belangrijkste spelers gaan vrolijk door of er niets aan de hand is.
De groene beleggingsclub Follow This komt tot vergelijkbare cijfers. ‘Je kunt niet zeggen dat je in transitie bent als de investeringen in fossiel de investeringen in duurzaam zo fors overtreffen’, zegt oprichter Mark van Baal. ‘De recordwinsten zouden in groene energie moeten worden gestoken. In plaats daarvan koopt Shell eigen aandelen in.’
Dit klopt. In het laatste kwartaal kocht Shell weer eigen aandelen, nu voor 4 miljard dollar. Dit stemt beleggers gunstig, omdat de winst over minder aandelen hoeft te worden verdeeld. In totaal heeft Shell het afgelopen jaar voor ruim 18 miljard dollar eigen aandelen gekocht. Verder steeg het dividend, dat tijdens corona overigens fors is verlaagd, 15 procent.
Rooskleurige kijk op vergroening
Dit kost allemaal geld - geld dat niet besteed wordt aan zonnevelden en windparken. Shell zegt zelf dat inmiddels ongeveer eenderde van alle investeringen groen zijn. Het bedrijf telt hierbij ook de operationele kosten (uitgaven om installaties draaiend te houden) mee. Het moet nog blijken of de accountant deze rooskleurige kijk op vergroening zal goedkeuren in het jaarverslag dat binnenkort verschijnt.
‘Shell doet significante investeringen in CO2-arme energietoepassingen', zei topman Sawan donderdag tijdens een persconferentie. Ook dat klopt. Het kocht onder meer de Indiase duurzame collega Spring Energy voor 1,6 miljard dollar. In Nederland bouwt het met Eneco een groot windpark op zee en in de Rotterdamse haven wordt een fabriek voor groene waterstof ontwikkeld, voorlopig de grootste van Europa. Die fabriek zal draaien op een ander windpark van Shell.
Shell stelt daarnaast iets te doen aan energiearmoede, door ongeveer 2 miljard dollar (zo’n 10 procent van de winst) te reserveren voor diverse ‘solidariteitsbelastingen’ die zijn afgedwongen door het Verenigd Koninkrijk en de EU. Er gaat, wil Shell maar zeggen, dus ook flink wat geld naar zaken waar de maatschappij baat bij heeft.
George Dibb, het hoofd van de Britse denktank Centre for Economic Justice, toonde zich donderdag weinig overtuigd. Hij vindt dat belastingbetalers terecht ontdaan zijn over de recordwinsten. ‘De enorme overdracht van rijkdom, van burgers naar aandeelhouders, is onvergeeflijk en schreeuwt om actie.’
Azië koopt weer LNG
Opkomende Aziatische landen keren terug op de markt voor vloeibaar gas (LNG) nu de dagprijzen van gas gedaald zijn tot het laagste niveau in een jaar tijd. Landen als Thailand, India en Bangladesh kochten maandenlang nauwelijks LNG, maar beginnen nu weer voorzichtig in te slaan, meldt persbureau Reuters. Volgens een specialist van energie-onderzoeksbureau Rystad Energy is de dagprijs van LNG nu op hetzelfde niveau als die van kolen. Als de vraag naar LNG vanuit China ook weer groeit zodra de economie daar weer op stoom komt, is de verwachting dat de prijs van vloeibaar gas zal stijgen en dat opkomende landen in de regio weer uit de markt worden gedrukt.
