SCP: nadruk op praktijkleren holt beroepsonderwijs uit

Dit schrijft het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in een rapport over het beroepsonderwijs, dat vandaag verschijnt. Het SCP constateert in Duaal als Ideaal? dat het aandeel van leren in de praktijk via stages en leerwerkplekken hand over hand toeneemt.

Achtergrond is dat de opleiding zo beter zou aansluiten op de arbeidsmarkt. Bovendien past het in de ‘modieuze’ trend van het competentiegericht leren.

Als gevolg hiervan krijgt een hbo-student nog maar voor eenderde van zijn onderwijstijd les op school, de rest gebeurt in de beroepspraktijk buiten school, of thuis.

Volgens het SCP blijkt uit onderzoek dat het zogenoemde duaal leren (weinig les op school, veel werken in de praktijk), de kans op werk na de opleiding wel iets vergroot, maar ook dat studenten met meer theorie in de opleiding betere carrièrekansen hebben.

Volgens Ria Bronneman, de auteur van het rapport, is het daarom beter het aandeel van kennisoverdracht in de opleiding weer te vergroten. ‘Jongeren zouden tijdens de initiële opleiding bij voorkeur datgene moeten leren wat ze ergens anders niet leren.’

Een deel van het praktijkgerichte leren zou verschoven moeten worden naar de tijd dat men echt de arbeidsmarkt heeft betreden: ‘Wie eenmaal aan het werk is, krijgt van werkgeverszijde meestal voldoende gelegenheid om de noodzakelijke praktische vaardigheden te verwerven. Mogelijkheden om op latere leeftijd de nodige theoretische basiskennis bij te spijkeren, zijn er veel minder.’

Volgens het SCP is het niveau van het hoger en het middelbaar beroepsonderwijs als gevolg van het toenemende aandeel van praktijkleren aan het dalen. Leerlingen beginnen met minder kennis en vaardigheden aan hun beroepsopleiding, en er is dan ook geen tijd meer voor voor zuivere kennisoverdracht.

Opleidingen leggen steeds meer nadruk op competentiegericht (extensief) onderwijs, terwijl de laatste jaren allerlei groepen (allochtonen, zorgleerlingen) het beroepsonderwijs hebben betreden die veel meer baat hebben bij intensief, op kennis gericht onderwijs.

Na de Onderwijsraad eerder dit jaar, plaatst ook het SCP vraagtekens bij het competentiegericht leren, dat vanaf augustus in het hele mbo wordt ingevoerd, maar waarvan de grotere effectiviteit nergens is bewezen.

‘Scholieren en studenten zijn vaak onvoldoende in staat of gemotiveerd daarvoor de nodige discipline op te brengen. Er gaat dan ook veel kostbare onderwijstijd verloren.’