Science trekt wetenschappelijk artikel Ronald Plasterk terug

In het nu teruggetrokken artikel doen de vier auteurs, destijds allemaal verbonden aan het Hubrecht Instituut in Utrecht, melding van een nieuwe vondst in het onderzoek naar RNA, stukken genetische code waarin de informatie van het leven gevangen zit. Sinds de oorspronkelijke publicatie is het werk ruim driehonderd keer door andere wetenschappers geciteerd.

Drie afbeeldingen in het artikel lijken echter zo sterk op elkaar dat er mogelijk iets mis is. ‘We hebben geprobeerd de gegevens uit 2007 opnieuw te vinden, maar omdat alle auteurs het Hubrecht Instituut inmiddels hebben verlaten, hebben we die gegevens niet kunnen vinden’, schrijven de auteurs in een begeleidende tekst in Science. Omdat de eindconclusies zonder die afbeeldingen wankelen, besloot men het artikel formeel terug te trekken.

Verdachte afbeeldingen

Vijf jaar geleden uitte microbioloog Elisabeth Bik, die als vrijwilliger speurt naar verdachte afbeeldingen in vakartikelen, al haar twijfels over het artikel van Plasterk en collega’s. Op het oog leek het alsof delen van afbeeldingen van RNA-samples in andere plaatjes waren geknipt en geplakt, schreef ze destijds op de website PubPeer.

‘Ik heb mijn bevindingen in april 2015 aan Science gerapporteerd, samen met nog tien andere publicaties met vergelijkbare beeldproblemen. Ik vroeg het blad verschillende malen om een update, maar had over dit specifieke artikel nog geen antwoord gekregen’, zei Bik daarover tegen website Retraction Watch, die verslag doet over teruggetrokken artikelen in vakbladen.

Frustratie

Nadat ze in maart in een tweet publiekelijk haar frustratie uitte, volgde alsnog actie. ‘Dit lijkt weer een voorbeeld waarbij problematische vakartikelen melden via de reguliere kanalen niet erg effectief is, terwijl een tweet wel resultaat oplevert’, zei Bik. Volgens haar zijn er overigens in nog meer artikelen van Plasterk problemen met beelden die lijken te zijn geknipt-en-geplakt.

Plasterk zelf zegt tegen Retraction Watch dat hij begin dit jaar op de hoogte werd gebracht van de twijfels in PubPeer. ‘Ik concludeerde dat er inderdaad iets mis was (...) en nam contact op met de andere auteurs’, zegt hij. Ze besloten vervolgens zelf de stekker uit het artikel te trekken.