Schotse leider Sturgeon in de verdrukking door rel rond veroordeelde transgender vrouw

Al twee weken krijgt Sturgeon tijdens interviews en debatten in het parlement een vraag toegeworpen waaraan zij zich niet wil branden: is Isla Bryson een man of een vrouw?

Bryson is een veroordeelde verkrachter, die ten tijde van de gepleegde misdaden een man was onder de naam Adam Graham. Na zijn arrestatie is hij zich gaan identificeren en kleden als vrouw. De voorlopige hechtenis bracht Bryson door in een vrouwengevangenis, maar na publieke verontwaardiging hierover volgde eind januari overplaatsing naar een mannengevangenis.

Sturgeon heeft altijd verkondigd dat een transgender vrouw een vrouw is, maar in de zaak-Bryson houdt zij zich op de vlakte: ze spreekt over Bryson als ‘het individu’, ‘de verkrachter’ of ‘de persoon’.

De zaak speelt tegen de achtergrond van een controversiële nieuwe wet die eind vorig jaar is aangenomen door het Schotse parlement. Deze wet maakt zelfidentificatie voor transgender personen vanaf 16 jaar makkelijker.

Exclusief voor vrouwen

Die wetgeving leidde tot kritiek: tegenstanders vrezen dat mannen zich zullen voordoen als transgender vrouwen om zo toegang te krijgen tot plekken die exclusief voor vrouwen zijn bedoeld, zoals vrouwengevangenissen en vrouwenvleugels van ziekenhuizen.

Hoewel de kwestie rond Bryson niet direct verband houdt met de nieuwe transgenderwet, heeft de zaak-Bryson Nicola Sturgeon wel in de hoek gedreven. Tijdens felle discussies heeft zij altijd beweerd dat het makkelijker maken van zelfidentificatie geen gevolgen heeft voor de veiligheid van vrouwen.

Niettemin is een voor verkrachting veroordeelde transgender vrouw in een vrouwengevangenis beland. En het geval-Bryson staat niet op zichzelf: onlangs werd Tiffany Scott naar een vrouwengevangenis gestuurd, een gewelddadige transgender vrouw die is veroordeeld voor het stalken van een 13-jarig meisje. Dat stalken gebeurde toen de veroordeelde nog een man was.

Negatieve indruk

Dit alles heeft voor veel commotie gezorgd in Schotland en daarvan krijgt de leider van de Scottish National Party (SNP) nu de politieke rekening gepresenteerd. Voor het eerst sinds zij in 2014 na het (verloren) onafhankelijkheidsreferendum het roer overnam van Alex Salmond, hebben kiezers een negatieve indruk van haar.

De steun voor Schotse onafhankelijkheid, zo bleek uit recente cijfers van opiniedeskundige John Curtice, is binnen een maand gedaald van 53 naar 47 procent. Volgens Curtice is het aannemen van de transgenderwet de belangrijkste verklaring voor die daling. Sturgeons links-nationalistische partij zou zetels verliezen als er nu verkiezingen zouden worden gehouden.

In een toespraak in Dundee beweerde haar voorganger Salmond – die in 2021 een nieuwe politieke partij is begonnen – dat Sturgeon de strijd voor onafhankelijkheid heeft ondermijnd. ‘Na dertig jaar van langzaam bouwen, bouwen en bouwen hebben we de steun voor onafhankelijkheid boven de 50 procent gekregen, en vervolgens is deze vooruitgang weggegooid door onzinnige zelfverwennerij’, zei de leider van de Alba Party.

Bittere strijd

Binnen de SNP is een bittere strijd uitgebroken tussen voor- en tegenstanders van de transgenderwet. Een derde van de SNP-stemmers vindt het terecht dat de Britse regering besloten heeft deze Schotse wet te blokkeren.

Alsof dit nog niet genoeg is, wordt Sturgeon ook nog door een andere kwestie geplaagd. Haar echtgenoot Peter Murrell bleek de SNP, waarvan hij sinds 1999 directeur is, een renteloze lening van omgerekend 120 duizend euro te hebben verstrekt. Het probleem daarbij is dat de SNP de lening lange tijd geheim heeft gehouden, wat tegen de regels is.

Sturgeon kon niet zeggen wanneer zij voor het eerst op de hoogte was gesteld van de transactie. Wat haar man met zijn geld doet, is zijn zaak, zo zei ze. ‘Mijn echtgenoot is een individu’, beklemtoonde ze in een parlementair debat.