Scholen opener over zichzelf, maar zonder ranglijstjes

Nijmegen ‘Bij autonomie hoort verantwoording’, zegt Sjoerd Slagter, voorzitter van de scholenorganisatie in het voortgezet onderwijs, de VO-Raad. En omdat hij niets liever wil dan de autonomie van de scholen te verdedigen tegen de oprukkende overheid, lanceert hij vandaag een groot informatie-offensief.

De scholen gaan veel meer informatie over zichzelf verstrekken via hun eigen website. Voor een deel gaat het om informatie die via onder meer de Inspectie van het Onderwijs al openbaar is, zoals over slaagpercentages per afdeling (vmbo, havo, vwo) en het aantal kinderen dat diplomaloos vertrekt. Maar andere gegevens zijn nieuw: Hoe tevreden zijn ouders? En de leerlingen? En wat vinden ze van de veiligheid? Hoe groot is het ziekteverzuim van de leraren? Wat voor bevoegdheden hebben ze? Hoe erg is het met de bureaucratie gesteld? Hoe veel leerlingen zijn er met een ‘rugzakje’ voor leer- en opvoedingsproblemen? In totaal worden rond twintig van zulke gegevens op de websites gezet, gestandaardiseerd en onder één vlag: Vensters voor Verantwoording. Nog vóór de zomer zullen enkele tientallen scholen ermee beginnen, maar projectleider Thea van den Idsert verwacht dat er spoedig meer zullen volgen. De helft van de scholen is positief, zegt zij, en 30 procent zal zich binnen enkele jaren laten overtuigen om mee te doen.

Er is steeds meer vraag naar informatie over kwaliteit, onderwijsrendement en sfeer op school. De jaarlijkse publicatie van dagblad Trouw, die de scholen op basis van gegevens van de Onderwijsinspectie rangschikt op prestaties, is maar één van de tekenen aan deze wand.

De VO-Raad speelt nu, tien jaar na de eerste Trouw-publicatie, op die vraag in. ‘Maar we komen met veel meer informatie. Ik denk dat we die Trouw-publicatie overbodig kunnen maken’, zegt Slagter. Maar één ding gaat de VO-Raad zeker niet doen: ranglijstjes maken. De vraag welke de beste en welke de slechtste school is, zal niet worden beantwoord. ‘Maar je kunt op elke site zien of een school boven of onder het gemiddelde scoort’, zegt Slagter. Op de website van de Volkskrant (vk.nl/scholenkiezer) kan iets méér: daar is in een oogwenk te zien welke scholen zijn beoordeeld als ‘excellent’ of als ‘onvoldoende’.

De informatiestroom is niet alleen bedoeld voor ouders. Ook leerlingen, andere scholen, bedrijfsleven en overheid moeten er hun voordeel mee kunnen doen. En hij beoogt ook politieke effecten. Nu nog dreigt de overheid volgens hem bij elk opdoemend probleem, salarissen van leraren of het aantal lesuren voor leerlingen, ‘met de pavlovreactie: ongelooflijk gedetailleerde regelgeving’. De nieuwe informatiestroom moet die reflex bij de overheid voorkomen. ‘Als we dit op orde hebben, heeft de politiek geen klagen meer’, denkt Slagter. ‘Zo kunnen we die autonomie behouden en verdienen. En misschien krijgen we op den duur zelfs een situatie zoals in Finland, waar geen Onderwijsinspectie meer is.’