Schiphol moet zijn nachtvluchten inperken en duurder maken

Het advies druist op veel punten in tegen de opvattingen van minister Cora van Nieuwenhuizen van Waterstaat en Infrastructuur. Van Nieuwenhuizen werkt aan een nieuwe Luchtvaartnota, waarin ze de toekomst van de luchtvaart in Nederland tot 2050 uitstippelt. In een interview met de Volkskrant in februari zei de minister dat wat haar betreft Schiphol na 2020 moet kunnen groeien. Het vliegveld van Lelystad zou dan volgend jaar open moeten gaan, zodat het vakantievluchten van de nationale luchthaven kan overnemen. Op Schiphol ontstaat dan ruimte voor lucratievere vluchten.

‘Je kunt niet zeggen over Schiphol: dit was het voor eeuwig, die vijfhonderdduizend vluchten. Dan ga je gewoon de boot missen ten opzichte van andere vlieghubs in Europa’, stelde Van Nieuwenhuizen in het vraaggesprek. Het kwam haar op kritiek uit de Tweede Kamer te staan en van belangengroepen rond Schiphol. De Luchtvaartnota zou volgende maand verschijnen, maar volgens ingewijden in Den Haag gebeurt dat pas na de zomer. Hoewel de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur beschouwd wordt als een invloedrijk orgaan, mag Van Nieuwenhuizen het advies naast zich neerleggen.

Munitie tegen Schiphol

In het advies van de raad kunnen tegenstanders van uitbreiding van Schiphol munitie vinden voor hun strijd. De overheid moet de luchthaven als een gewoon bedrijf gaan behandelen. ‘Decennialang is er eerst gekeken wat nodig was om de groei van Schiphol te faciliteren, om daarna de normen vast te stellen waarbinnen dat netjes kon. Zo kwam het maximum van jaarlijks vijfhonderdduizend vliegbewegingen tot stand. Wij draaien het om’, zegt voorzitter Jan Jaap de Graeff van de Rli.

Het is de tweede keer dat de raad de uitzonderingspositie van Schiphol op de korrel neemt. Drie jaar geleden kwam het adviesorgaan tot de conclusie dat de luchthaven, net als de haven van Rotterdam, ten onrechte wordt beschouwd als ‘de motor van de economie van Nederland’. De 30 miljard euro die zij bijdragen aan de economie is niet bovengemiddeld.

Ook het argument dat Schiphol ontzien moet worden om buitenlandse bedrijven aan te trekken, vindt de raad niet steekhoudend. Als het gaat om maatregelen die buitenlandse bedrijven moeten verleiden zich in Nederland te vestigen, kan de overheid beter geld steken in bijvoorbeeld de versterking van de digitale infrastructuur, oordeelt de Rli.

Minder nachtvluchten

De meeste concrete maatregel uit het advies van de raad leidt tot minder vluchten tussen 23.00 uur en 07.00 uur. Dat zijn er nu 32 duizend per jaar, gemiddeld tachtig per dag, ruim 6 procent van de half miljoen vliegbewegingen die nu in een jaar zijn toegestaan. Vorig jaar pleitten de provincie Noord-Holland en omliggende gemeenten al voor een verbod op nachtvluchten. De Rli wil eerst een verbod op de groei van het aantal nachtvluchten, twee jaar later gevolgd door alleen een verbod op starts. Alleen nachtlandingen zijn dan nog mogelijk, en luchtvaartmaatschappijen moeten daar fiks meer voor betalen

Andere voorstellen behelzen de verplichte bijmenging van duurzame biobrandstoffen bij kerosine, hogere luchthavengelden voor ‘vuilere’ vliegtuigen, strikte naleving van milieunormen en de uitbreiding van Schiphol beperken tot vluchten die de kwaliteit versterken van het netwerk en niet louter meer bestemmingen toevoegen.