SCHAKEN: Jury doet met prijs Van Wely onrecht

Veel goeds valt over Timmans spel niet te melden. Na een nederlaag tegen Vaganjan en een serie van vijf remises ging bij hem het licht uit. Eerst werd hij vernietigend verslagen door Short en Kortsjnoi, daarna offerde hij in blinde razernij tegen Lautier al zijn stukken voor een mat dat er niet bleek te zijn. In de slotronde was de storm bedaard en hield hij Ivantsjoek met verstandig en degelijk spel op remise.

Tijd om over zijn zonden na te denken heeft Timman nauwelijks. Over twee weken wacht hem een nieuwe opdracht als hij in Belgrado deelneemt aan alweer een toernooi van de allerhoogste categorie. De hele wereldtop, met uitzondering van Karpov en Kasparov, zal daar aanwezig zijn.

Zoals gezegd werd Timman in Horgen tweemaal in de pan gehakt. Tegen Short speelde hij onbegrijpelijk zwak maar tegen Kortsjnoi had hij tot vlak voor het einde kansen op behoud. Toen hij die liet liggen, won Kortsjnoi met een heel elegante slotcombinatie.

Kortsjnoi - Timman

Horgen 1995

1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 e7-e6 3. Pb1-c3 Lf8-b4 4. e2-e3 0-0 5. Lf1-d3 d7-d5 6. Pg1-f3 b7-b6 7. a2-a3 Lb4-d6

Met de loper al op b7 zou dit meer in aanmerking komen dan in deze stelling. Volgens de theorieboeken krijgt zwart gemakkelijk gelijk spel met 7 . . . Lxc3 8. bxc3 La6.

8. e3-e4 d5xe4 9. Pc3xe4 Pb8-d7

Niet 9 . . . Lb7 10. Pxf6+ Dxf6 11. Lg5 Lxf3 12. Dd2! en wit wint.

10. 0-0 Lc8-b7 11. Pe4xd6 c7xd6 12. Lc1-g5 h7-h6 13. Lg5-h4 d6-d5 14. c4xd5 Lb7xd5 15. Tf1-e1 Dd8-c7 16. Pf3-e5 Tf8-c8 17. Te1-e3 Ld5-b7 18. Dd1-d2 Pd7xe5

Op den duur onvermijdelijk.

19. d4xe5 Pf6-d5 20. Te3-e4 Kg8-f8 21. Ta1-e1 Dc7-c5 22. Te4-g4 Tc8-c7 23. Ld3-h7

Dreigt 24. Dxh6!.

23 . . . g7-g5 24. Lh4-g3

Het stukoffer 24. Lxg5 hxg5 25. Dxg5 levert na 25 . . . Ke8 onvoldoende op.

24 . . . f7-f5

Het bulletin geeft 24 . . . f6 maar dat lijkt mij een vergissing. De tekstzet dwingt een stukoffer af terwijl wit na 24 . . . f6 de extra mogelijkheid 25. Ld3 heeft.

25. e5xf6ep Tc7xh7 26. h2-h4 g5xh4 27. Tg4xh4 Dc5-c6 28. Te1-c1 Dc6-d7 29. Th4xh6

Wit heeft een sterke aanval en zijn compensatie voor het geofferde stuk is ongetwijfeld voldoende. Toch zou nog niets beslist zijn als zwart nu 29 . . . Df7 had gespeeld. Na de volgende zet krijgt Kortsjnoi de gelegenheid tot een prachtig slot.

29 . . . Ta8-c8? 30. Lg3-d6+ Kf8-e8 31. Tc1xc8+ Lb7xc8

Zie diagram 1

32. f6-f7+! . . .

Deze pion kan zwart op geen enkele manier nemen. Uiteraard niet met de toren of de koning maar ook niet met de dame. Na 32 . . . Dxf7 33. Dc2 heeft wit de dubbele dreiging 34. Dxc8 mat en 34. Txh7.

Zwart geeft op.

Kortsjnoi kreeg voor deze overwinning de prijs voor de aantrekkelijkste partij van het toernooi. Als ik in de jury had gezeten, zou ik mijn stem aan een partij uit de B-groep hebben gegeven. Alles wat schaken leuk maakt, is er in te vinden. Opportunistisch combinatiespel, wisselende kansen en afschuwelijke vergissingen. Ik geef de fascinerende eerste fase en het belangrijkste moment uit het eindspel:

Masserey - Van Wely

Horgen 1995

1. e2-e4 c7-c5 2. Pg1-f3 d7-d6 3. d2-d4 c5xd4 4. Pf3xd4 Pg8-f6 5. Pb1-c3 a7-a6 6. Lc1-g5 e7-e6 7. f2-f4 Dd8-b6 8. Pd4-b3 Pb8-d7 9. Dd1-f3 Db6-c7 10. 0-0-0 b7-b5 11. a2-a3 Lc8-b7 12. Lf1-d3 Lf8-e7 13. Th1-e1 h7-h6 14. Df3-h3 0-0-0 15. Lg5-h4 g7-g5 16. Lh4-f2

Een nieuwe en zoals spoedig blijkt venijnige zet. Bekend is 16. Lg3 waarna zwart gemakkelijk spel heeft.

16 . . . g5xf4 17. Ld3xb5

De consequentie van het pionoffer. Het stukoffer is niet correct maar zwart kan wel degelijk uitglijden.

17 . . . a6xb5 18. Pc3xb5 Dc7-c4 19. Pb5-a7+ Kc8-b8 20. Pb3-a5 Dc4-a6 21. Dh3-b3 Pd7-e5

Een goede zet, al kwam ook 21 . . . Ka8 (22. Pxb7 Tb8) in aanmerking.

22. Td1-d4

Een tweede stukoffer om de aanval gaande te houden.

22 . . . Da6xa5 23. Td4-a4 Da5-c7 24. Pa7-b5 Dc7-c6?

Een ernstige misser. Na 24 . . . Dd7 loopt wits aanval dood en staat zwart twee stukken voor.

25. Lf2-a7+ Kb8-c8 26. La7-d4

Zie diagram 2

26 . . . Kc8-d7

Van lafheid zal Van Wely nooit beschuldigd kunnen worden. Zelfs iemand als Kortsjnoi zou in deze hachelijke stelling waarschijnlijk de voorkeur hebben gegeven aan 26 . . . Kb8 waarna wit remise forceert door zetherhaling.

27. Pb5-a7 Dc6-c7 28. Ld4xe5 Kd7-e8 29. Pa7-b5 Dc7-d7 30. Pb5xd6+! Le7xd6 31. Le5xf6 Ld6-e7 32. Ta4-d4

Nu moet zwart de dame geven.

32 . . . Le7xf6 33. Td4xd7 Td8xd7 34. Te1-d1 Lb7-c6 35. Db3-b8+ Lf6-d8 36. Td1xd7 Lc6xd7 37. h2-h4 Th8-g8

Een slecht idee. De witte h-pion wordt nu te gevaarlijk.

38. Db8xf4 Tg8xg2 39. Df4xh6 Tg2-g4 40. Dh6-h8+ Ke8-e7 41. h4-h5 Ld7-c6 42. e4-e5 Lc6-e4 43. b2-b4 Le4-f5 44. Dh8-f6+ Ke7-e8 45. Df6-h8+ Ke8-d7

Hij had met 45 . . . Ke7 toch in ieder geval kunnen onderzoeken of wit misschien tevreden was met remise.

46. Dh8-f8 Tg4-c4 47. Df8xf7+ Kd7-c8 48. Kc1-b2 Tc4xc2+ 49. Kb2-b3 Tc2-e2 50. a3-a4 Te2-e3+ 51. Kb3-b2 Te3xe5 52. a4-a5 Te5-d5 53. h5-h6

Nu moet zwart zijn toren geven voor de h-pion waarna een voor wit gewonnen eindspel overblijft. Masserey maakte het zich nog bijzonder moeilijk maar ten slotte lukte het hem een van de zwarte lopers te veroveren waarna bij de 119de zet de volgende stelling ontstond:

Zie diagram 3

Op dit moment had wit nog ongeveer twaalf seconden op de klok voor de rest van de partij. Zijn volgende zet is niet de sterkste.

119. Dc3-d3 e2-e1D 120. Dd3-c4+ Lb7-e4 121. Dc4-f7+ Kf4-g3 122. Df7-g7+ Kg3-h2 123. Dg7-h6+ Kh2-g1 124. Dh6-g5+ Le4-g2 125. Dg5-c5+ Kg1-f1 126. Dc5-f5+ Kf1-g1 127. Df5-c5+ Kg1-h1 128. Dc5-h5+ . . .

En Van Wely ging akkoord met remise. 'Ja, jammer. Ik zou op tijd hebben gewonnen als ik dat eeuwig schaak niet had toegelaten.'