Ruwe Ronja, ook voor niet-Friezen
Rovers in de zaal. Prachtige, stoere rovers met lange zwarte krullen, imposante snorren, zigeunervestjes over hun dikke truien en een broekriem zo breed als een mannenknuist....
De mannen maken het meeste lawaai, ze schreeuwen en ruziën en stampen. Maar de aanvoerder van de stampdans waarmee de voorstelling begint, is een meisje dat kan klimmen als een berggeit en huilen als een wolf. Ze is familie van Pippi Langkous en Lotta uit de Kabaalstraat. Het is Ronja de Roversdochter uit het boek van Astrid Lindgren, en nu ook uit de voorstelling van Tryater. Belichaamd door Tamara Schoppert is ze een stoere meid met een open gezicht, die haar kinderlijke aanhankelijkheid toont in het enthousiasme waarmee ze mensen bespringt.
De feestproductie van het Friese gezelschap is het tegenbeeld van de gestroomlijnde, compacte Pippi Langkous-musical die vorig seizoen het land door reisde. Ronja de Roversdochter is ruw handwerk. De bende van Ronja's vader Mattis heeft zich op het voortoneel van de Leeuwarder Harmonie genesteld. Ze verschansen zich in een rammelende constructie van steigerpijpen, kippengaas en roestig golfplaat.
Overal in deze roverspoort kunnen geheime luiken openklappen, en er is een spectaculaire schuifdeur met een vuilnisbak als contragewicht. Andere vuilnisbakken doen dienst als slagwerkinstrument voor de punk-achtige roversmuziek, en het haardvuur in het rovershol is gefabriceerd van gejatte straalkacheltjes en hoogtezonnen.
De ouder rover Keale Per (Frear Smink), de geestige verteller van de voorstelling, bedient vanuit de roverspoort eigenhandig het toneelgordijn. Zo tovert hij het bos tevoorschijn, waar Ronja leert met haar angst voor heksen en trollen om te gaan, en waar ze Birk ontmoet, de zoon van de vijandelijke Borka-bende.
Met veel knip-en-plakwerk en romantisch-eenvoudige toneeleffecten laten regisseur Jos Thie en vormgever Niek Kortekaas heksen verschijnen - ook in de zaal - minuscule trollen opduiken onder de reusachtige schoen van Ronja en roversbendes op een hoge berg vechten middels slagwerk of elektrisch gitaargejengel.
Dozen vol speelgoed ligt opgestapeld achter het kippegaas. 'Wat zit er in die dozen, die dozen van karton?' zingt Ronja in een van de liederen . 'Een plaspop en een gameboy, voor de Pokémon', luidt het antwoord. Gestolen bij Intertoys, vermeldt het stijlvolle programmaboekje subtiel een sponsor, en op de melodie van In the Navy zingen de rovers hun graailied Naar de Hema!.
Die knipoog naar het hedendaagse consumentisme is de enige actualisatie van Lindgrens decennia-oude boek.
Voor de rest is Ronja een ouderwets goed familiespektakel waarbij het publiek lekker wordt gepest, acteurs zich uitleven in erg leuke typetjes en kinderen kunnen wegdromen bij de vrijheidsdrang van Ronja. En zo beeldend, dat alles ook voor niet-Friezen te volgen is.
