Rutte: 'Je moet niet in een hoekje gaan zitten janken'

Wat bedoelt u?

'Dat we geen concessies moeten doen aan onze normen en waarden. Onze kernwaarden. De gelijkheid van man en vrouw. Geen discriminatie op basis van seksuele geaardheid. Dat we journalisten niet lastigvallen en het werk onmogelijk maken...

'Mensen maken zich zorgen of wij onze normen en waarden wel scherp genoeg neerleggen. Ik leg ze neer. En dat is een zaak voor iedere opiniemaker in Nederland. We moeten volstrekt helder zijn: als je hier naartoe komt, dan kun je hier een toekomst opbouwen, maar op deze kernwaarden passen wij ons niet aan jou aan. Je hebt je aan ons aan te passen.'

Uw kabinetsmotto in 2012 was 'Bruggen slaan'. Is dat wel voldoende gelukt dan?

'We hebben te maken met dertig jaar mislukt integratiebeleid. In de jaren tachtig en negentig dachten we: ach, laat mensen een beetje in hun eigen zuil met hun eigen taal en cultuur. Dat is rampzalig uitgepakt.

'De cijfers van het Sociaal Cultureel Planbureau laten ook nog iets positiefs zien: gelukkig doet 80 procent van de Turken in Nederland wel mee, levert een positieve bijdrage. Ik ken er heel veel: collega's van mij als ik op donderdag lesgeef, vrienden van mij... Maar 20 procent, dat zijn er 100 duizend, doet dus niet mee. Voor Marokkaanse Nederlanders zijn die cijfers ongeveer vergelijkbaar.

'Je repareert niet in vier jaar wat je in tientallen jaren met elkaar hebt laten slippen. Maar het begint met het neerleggen van de norm. Als je als Turkse Nederlander demonstreert in Rotterdam vind ik dat al heel ongemakkelijk. Maar het mag. Als je vervolgens een journalist het werken onmogelijk maakt, dan ben je aan het shoppen in verworvenheden. Alsof het een soort cafetariamodel is. Dat is onbestaanbaar.

'Daar zit het onbehagen: blijft Nederland wel Nederland? Gaan wij steeds meer kleine aanpassingen doen om het ongemak weg te nemen bij mensen die van buiten komen? Omdat zij dingen ongemakkelijk vinden? Moeten die twee kerels dan maar niet meer hand-in-hand door de Schilderswijk lopen? Moet die vrouw maar niet meer die rok aantrekken als ze daar die markt op gaat? Dat begrip mogen we nooit hebben. Heel jammer als u dat ongemakkelijk vindt, maar we gaan er toch mee door. '

_{Tekst gaat verder onder de afbeelding.}

Dat is één kant van het verhaal. De keerzijde is dat veel mensen racisme ervaren. Wat is uw boodschap aan hen?

'Dat ik snap hoe erg dat is. Doorgeslagen idioten die achterin de zalen staan te schreeuwen en te gillen bij discussies over de komst van een asielzoekerscentrum, mensen die vuurwerk gooien en varkenskoppen ophangen: dat vind ik net zo erg.

'Racisme is een van de allerdomste menselijke tekortkomingen. Mensen die anderen discrimineren of ze geen stageplek geven: het is werkelijk van een stupiditeit! Jongetjes van acht, negen jaar weigeren op de voetbalclub. Ik zie zo'n grote blanke Nederlander voor me die zegt: jij komt er niet in... Zo kun je geen land bouwen.

'Op de school waar ik lesgeef zitten uitsluitend kinderen van de derde en vierde generatie. En sinds kort ook een heel klasje met echte nieuwkomers. Van hen hoor ik veel verhalen...'

Vaak zegt u dan: jullie moeten je invechten

'Ja, dat zeg ik ook in de klas: ik zal er alles aan doen om racisme en discriminatie te voorkomen, maar ik ga dit niet voor honderd procent weg krijgen. Dan heb jij vervolgens de keus hoe je ermee omgaat. Je kunt zeggen: Jan gaat voor omdat ik Mohammed heet. Maar ga je dan naar huis, mokkend en boos, of zet je door? Als je doorzet, je invecht, dan krijg je uiteindelijk de kans. Dan kun je burgemeester van Rotterdam of voorzitter van de Tweede Kamer worden. Dus geef niet op.'

'Je mag van mij verlangen dat ik aan je kant sta. Maar je moet mij beloven dat je niet in een hoekje gaat zitten janken. Dat je doorzet. Positief.'