nieuws
Rusland claimt inzet hypersonische raketten in Oekraïne. Merkwaardig, vindt militair expert
Rusland heeft voor het eerst zogeheten hypersonische raketten ingezet in Oekraïne. Dat zegt Moskou zelf en wordt bevestigd door Amerikaanse regeringsbronnen. De inzet van de raketten roept vragen op, maar zal vooralsnog weinig aan het strijdverloop veranderen.
De hypersonische raketten werden in de nacht van zaterdag op zondag afgevuurd op militaire doelen in Oekraïne. Volgens het Russische ministerie van Defensie gebeurde dit vanuit vliegtuigen boven de Krim, terwijl vanaf oorlogsschepen in de Zwarte en Kaspische Zee kruisraketten werden gelanceerd.
Een brandstof- en smeermiddelendepot van het Oekraïense leger bij Diljatin, in de regio Mikolajiv in het zuiden van Oekraïne, zou zijn bestookt met hypersonische Kinzjal-raketten en Kalibr-kruisraketten. In Nizhin nabij de noordelijke stad Tsjernihiv werd een fabriek waar pantservoertuigen werden gerepareerd eveneens met kruisraketten beschoten.
Zaterdag had Rusland de Kinzjal naar eigen zeggen ook al ingezet. Toen zou een ondergronds raketten- en munitiedepot in de regio Ivano-Frankivsk in het westen van Oekraïne zijn geraakt. Het was volgens de Russische persbureaus Interfax en RIA de eerste keer dat een hypersonische raket in een oorlogssituatie was ingezet.
De Russische claims kunnen niet worden geverifieerd. De Oekraïense luchtmacht bevestigde de aanval op Diljatin, maar zei dat het onduidelijk was of het om een Kinzjal ging. Een hoge adviseur van president Volodimir Zelenski zei zondag dat Rusland steeds meer ‘vernietigende artillerie’ inzet, waaronder hypersonische raketten, maar gaf geen details. Militaire experts op Twitter suggereerden dat het allemaal Russische propaganda was.
Amerikaanse regeringsbronnen bevestigden zondag echter tegenover nieuwszender CNN dat Rusland voor het eerst hypersonische raketten had ingezet. De Amerikanen hadden de lancering live gevolgd. Volgens de bronnen ging het om een test die ook als waarschuwing moest worden opgevat, zowel aan Oekraïne als aan het Westen.
Rusland zegt wereldleider te zijn in deze technologie
Hypersonische raketten zijn sneller (5 tot 10 keer sneller dan het geluid, 6.000 tot 12.000 kilometer per uur), wendbaarder en onvoorspelbaarder dan gewone ballistische raketten, ook door hun relatief lage kruishoogte (minder dan 100 kilometer). De hypersonische snelheid maakt ze moeilijk te detecteren en te onderscheppen, reden waarom ze behalve door Rusland ook door de VS, China, Frankrijk, India en mogelijk Noord-Korea worden ontwikkeld.
Rusland is wereldleider in deze relatief nieuwe technologie, althans, dat zei de Russische president Poetin in december. De in 2018 geïntroduceerde en door Poetin als ‘onoverwinnelijk’ betitelde Kinzjal-raket (Dolk) heeft een bereik van 2.000 km en wordt afgevuurd door een MiG-31-gevechtsvliegtuig. Het zusterwapen Zirkon is een zweefprojectiel dat wordt gelanceerd door een raket. Beide systemen werden kort voor de invasie in Oekraïne nog door Rusland getest tijdens militaire oefeningen met Belarus.
Militair expert Peter Wijninga (The Hague Centre for Strategic Studies) noemt de vermeende inzet van de Kinzjal dit weekeinde merkwaardig. ‘Het zijn unieke, dure wapens, die je gebruikt voor speciale doelen, pakweg het presidentieel paleis in Kyiv, niet voor een brandstofdepot. Dit doet dus inderdaad vermoeden dat het hier om een test gaat, waarbij je een nieuw wapen uitprobeert in een oorlogssituatie. En het is natuurlijk ook een signaal: je laat de tegenstander zien wat je hebt.’
‘Het zijn geen wonderwapens’
Wijninga relativeert het belang van de inzet. ‘Hypersonische raketten zijn geen wonderwapens, en dit is dus geen nieuwe fase in de oorlog. Deze raketten zijn duur (de Russen hebben er hooguit twintig), ze kunnen weinig conventionele explosieve lading meenemen (de hoge snelheid en de geringe vlieghoogte leiden tot enorme hitteontwikkeling en dus vroegtijdig explosiegevaar) en ze gaan zo snel dat bij uitwijkmanoeuvres bij wijze van spreken na twee bochten de brandstof al op is. Bovendien zijn raketafweersystemen niet bij voorbaat kansloos bij pogingen tot onderschepping. Al blijft het een gevaarlijk wapen, ook omdat je er een kernkop kunt opzetten.’
De inzet van hypersonische wapens kan er wel op wijzen dat het niet goed gaat voor Rusland op het slagveld. Volgens het Amerikaanse Institute for the Study of War is de oorlog na ruim drie weken in een patstelling beland waarbij het Oekraïense leger de Russische opmars tot staan heeft gebracht, de Russen er niet in slagen het Oekraïense luchtruim te beheersen en zij de wapens noch de mankracht hebben om grote steden zoals Kyiv in te nemen. En dus gaan ze over tot brute beschietingen van burgerdoelen, zoals nu in Marioepol.
Wijninga deelt die analyse. ‘Het Russische leger leunt vanouds zwaar op zijn artillerie. Nu hun aanval is verzand is het enige wat ze nog kunnen doen schieten, soms met geleide wapens en smart bombs, maar vooral met granaten, ongeleide raketten van Stalinorgels en andere domme wapens.’ Hij wil ook niet uitsluiten dat Rusland de hypersonische raketten inzet bij gebrek aan andere geleide projectielen. ‘Ze hebben in drie weken waarschijnlijk al negenhonderd tot duizend precisiewapens verschoten, dus misschien is hun voorraad op.’
