Rotterdamse blogger verdwenen in Pakistan, vrouw vreest voor ontvoering door overheid
De Rotterdamse blogger Waqass Goraya verdween in Pakistan. Zijn vrouw Mesha vreest dat hij door de overheid is ontvoerd. 'Ik had nooit gedacht dat je uitspreken zulke gevolgen kon hebben.'
Mesha Saeed is doodsbang en de wanhoop nabij, bekent ze via een horten-de internetverbinding vanuit Pakistan, met haar bijna 3-jarig zoontje Arastoo op schoot. De promovenda medische antropologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam is sinds maandag bij haar schoonouders in Lahore. Op zoek naar haar man Ahmad Waqass Goraya, die sinds woensdag 4 januari wordt vermist.
Waqass reisde begin november met hun zoontje naar Pakistan voor de bruiloft van zijn zuster, eind die maand. Mesha, druk met de voltooiing van haar proefschrift, kwam tien dagen later. Toen zij na het feest terugkeerde naar Nederland, bleef Waqass met Arastoo achter om nog wat meer tijd met zijn ouders en zijn broer Zeshan door te brengen. 'Je moet wel rond Nieuwjaar terug zijn, zei ik, anders word ik eenzaam.'
Vorige week kreeg ze een sms van Zeshan dat hij geen contact meer met Waqass kon krijgen. 'Geen zorgen, zei ik, hij meldt zich wel. Maar de volgende dag had hij nog niks laten horen. Waqass is vaker weg, maar hij laat altijd weten waar hij is. Toen werd ik ook bezorgd. Ik heb Zeshan gevraagd alle ziekenhuizen af te gaan en hem als vermist op te geven bij de politie.'
Mesha en haar familie hebben sindsdien niets meer vernomen. 'We hebben geen idee wat er is gebeurd. We dachten eerst dat hij misschien door criminelen was ontvoerd en dat ze losgeld zouden eisen, maar dat is niet gebeurd. De meeste mensen hier denken dat de overheid hem heeft, net als de drie andere bloggers die vorige week zijn verdwenen (zie inzet). Maar er verdwijnen hier doorgaans alleen maar mensen die bedreigend voor de overheid zijn. En Waqass is maar een eenvoudige huisman.'
Huisman en opiniërende blogs
Waqass Goraya (34) en Mesha Saeed (33) wonen sinds 2007 in Nederland, tegenwoordig in Rotterdam. Ze kwamen voor een masterstudie medische antropologie aan de Universiteit van Amsterdam. Na hun afstuderen in 2010 begon Mesha aan een promotieonderzoek aan de Erasmus Universiteit. Waqass deed freelancewerk en zette een ict-bedrijfje op. In 2013 werd Arastoo geboren (Perzisch voor Aristoteles). Waqass werd huisman en begon opiniërende blogs te schrijven op Facebook. 'Ik zou hem geen blogger noemen', zegt Mesha, 'maar hij was wel luid actief in debatten.'
De toedracht van Waqass' verdwijning is volgens Mesha zeer verdacht. Hij ging die woensdag met zijn neef Abdurehman (ook vermist) een ander huis voor zijn ouders zoeken. 'Hij belde zijn broer Zeshan dat hij nog even werk had maar zijn laptops nodig had, en dat een vriend die zou komen ophalen. Vreemd, want de overdracht moest buitenshuis en het bleken twee onbekenden op een motor zonder kenteken en met zwarte sjaals over hun gezicht. Toen Zeshan hem erover opbelde zei Waqass alleen geërgerd: geef die laptops mee. De vriend die ze zou ophalen bleek later van niets te weten. En Waqass zelf nam zijn telefoon niet meer op.'
Mesha zegt niet te begrijpen 'hoe Waqass iemand in Pakistan boos kan hebben gemaakt'. Ze zijn gematigde moslims en bij geen enkele politieke of religieuze groep aangesloten. 'Waqass is hooguit wat uitgesproken in zijn opinies. Hij is een slimme, vrijzinnige rationalist. Hij uit zijn mening over van alles, vooral over religieus extremisme en de rol van het leger in Pakistan. Maar ik had nooit gedacht dat je uitspreken zoveel gevolgen kon hebben. We deden niks verkeerd. Je mag toch gewoon je mening geven?'
Nu, sinds Waqass' verdwijning, is alles anders, zegt Mesha. 'Ik ben zo bang. Ook voor mijn eigen veiligheid en die van mijn kind. Ik weet niet wat er gaande is, waar Waqass is, wat ze met hem doen. Wildvreemden op straat staren me vijandig aan.'
Godslasterlijke bhansa-site
Gisteren kwamen er ineens bedreigende Whatsapp-berichtjes. Dat haar man een atheïst en ketter is omdat hij een godslasterlijke bhansa-site beheert, en zal worden gedood. En dat zij ook vervloekt is omdat zij geen afstand van hem neemt en haar religie verraadt. Laatste app: 'Jij bent een 100 procent Ahmadi (een 'ketterse' sekte, red.). Verdwijn, ik vreet je kind op.'
Misschien, zegt Mesha, zijn ze wel te lang weggeweest. 'Mijn schoonfamilie heeft vaker tegen Waqass gezegd: hou je een beetje in, Pakistan is een gevaarlijk land. Maar wij zijn gewend geraakt aan Nederland. We hebben misschien onderschat hoezeer de politieke situatie hier veranderd is.'
Mesha zou liefst vandaag nog op het vliegtuig naar Nederland stappen. 'Maar ik kwam tot de ontdekking de paspoorten van mijn man en mijn kind zijn verdwenen. Een nieuw paspoort krijg ik niet zomaar, zeker hier niet. En dus kunnen we niet weg.'
Ze heeft gisteren contact opgenomen met de Nederlandse ambassade in Islamabad, in de hoop dat die iets kunnen doen. Ze heeft nog geen reactie. 'Dat begrijp ik wel. Wij zijn geen Nederlandse staatsburgers, wij hebben alleen een verblijfsvergunning.'
Het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag meldt dat de ambassade inderdaad om die reden weinig kan doen. 'We moeten naar de Pakistaanse autoriteiten verwijzen.'
Vijf mensenrechtenactivisten verdwenen
In Pakistan zijn vorige week naast Ahmad Waqass Goraya nog vier mensenrechten- en social media-activisten verdwenen. Ze waren allemaal actief voor de mensenrechten en tegen het religieus extremismein Pakistan en de brute manier waarop het Pakistaanse leger en veiligheidsdiensten omgaan met oppositionele geluiden. De bloggers verdwenen op vijf locaties tussen 4 en 11 januari.
De bekendste vermiste activist, Salman Haider, is een dichter en academicus die kritiek levert op de harde aanpak van de separatistische opstand in Baluchistan. Hij verdween tijdens een autorit nabij Islamabad. Asim Saeed en Waqass Goraya schreven voor de Facebooksite Mochi, die het islamitisch extremisme en de rol van het leger bekritiseert. Zij verdwenen in Lahore. Ahmas Raza Naseer dreef een liberale website en verdween uit zijn winkel in Sheikhupura in de Punjab. Samar Abbas, een sociaal activist, wordt sinds woensdag vermist in Karachi.
De Pakistaanse mensenrechtencommissie vermoedt dat regeringsinstanties bij de verdwijningen betrokken zijn. Maar volgens andere waarnemers kunnen ook islamitische extremisten die strijden tegen vermeende blasfemie erachter zitten. Human Rights Watch heeft de regering gevraagd de ontvoeringen te onderzoeken en de bloggers snel op te sporen.
Pakistan heeft een 'traditie' van ontvoeringen en illegale detenties, maar dan gaat het meestal om separatisten of terroristen. Vorig jaar verdwenen er volgens de Pakistaanse onderzoekscommissie voor gedwongen verdwijningen 728 mensen. Het totaal aantal verdwenen Pakistanen komt daarmee op zeker 1219.
Sinds vorig jaar is de overheid, die al een ijzeren greep heeft op de reguliere media, met een nieuwe cyberwet ook actief tegen internetactivisten. Gevreesd wordt dat meer kritische opiniemakers gevaar lopen. Veel bloggers zouden hun werk hebbben gestaakt en zijn ondergedoken.
Minister van Binnenlandse Zaken Chaudhry Nisar Ali Khan zei dinsdag in de senaat dat de regering de zaak-Haider onderzoekt. Over de andere vermisten liet hij zich niet uit. Het leger ontkent elkebetrokkenheid. Parlementariërs zijn bezorgd. Zij vrezen 'een geplande, gecoördineerde actie, ondernomen om stemmen tot zwijgen te brengen die kritisch zijn over sociaal-politieke kwesties in Pakistan'.
