Roken

Op 1 januari 2005 gaat de nieuwe Tabakswet die dit voorschrijft ook gelden voor de horeca: na een jaar respijt moeten cafés en restaurants, in navolging van andere bedrijven, een rookvrije ruimte hebben ingericht voor hun personeel. Er dreigen vooral in de kleinere gelegenheden dan Amerikaanse toestanden: klanten die op de stoep staan te roken tot zij door het personeel naar binnen worden geroepen om aan tafel te gaan.

Hiermee krijgt het rookbeleid overdreven betuttelende trekjes. Een rookverbod in openbare ruimtes zoals trein- en metrostations is prima, omdat elke burger zich er vrij moet kunnen bewegen zonder gevaar voor zijn gezondheid. Ook in de meeste bedrijven misstaat een rookvrije ruimte niet, ter bescherming van werknemers die niet in sigarettenrook willen werken. Overigens zouden bedrijven dan wel hun best moeten doen ook een rookruimte in te richten; vreemd genoeg is deze niet verplicht gesteld door de wetgever.

In de horeca geldt een andere situatie. Cafés en restaurants zijn van oudsher plekken waar veel mensen samenkomen om te eten, te drinken, én te roken. Personeel weet dat als het solliciteert voor een baan. Bovendien gelden in deze sector de wetten van de vrije markt: het staat elke uitbater allang vrij om rookvrije ruimtes in te richten of zelfs een geheel rookvrije gelegenheid te beginnen.

De maatschappelijke druk van de steeds sterker wordende antirooklobby had daar zonder Tabakswet op den duur waarschijnlijk ook wel voor gezorgd. En het valt te verwachten dat deze lobby nu nog niet tevreden is. De wet is immers inconsequent: het beschermt alleen werknemers, niet de klant. De overheid zal wel nooit een algeheel rookverbod instellen - dat is onmogelijk te handhaven en scheelt bovendien veel accijnsinkomsten - maar er zijn nog veel plekken waar het roken uitgebannen kan worden.

'Roken: we lossen het samen wel op', was jarenlang de slogan waarmee het rookprobleem werd bestreden. Er kwam een einde aan toen in 2000 een medewerkster van de PTT-Post een algeheel rookverbod op haar werkplek afdwong bij de rechter. Met die uitspraak in de hand is de geest van het nieuwe puritanisme vaardig geworden over de overheid. Het wordt tijd terug te keren naar de overlegtafel, voordat elke roker tot paria is verklaard.