Roger van Boxtel pleit (met 160 prominenten) voor snellere heropening kunstsector

Oud-minister en cultuurliefhebber Roger van Boxtel pleit voor snellere heropening van de kunstsector. 160 prominenten ondertekenden zijn open brief.

Hij maakt zich ‘als burger’ ongerust, zegt voormalig D66-minister en bestuurder Roger van Boxtel, over het uitblijven van perspectief voor de cultuursector. Dus toen er bij de laatste persconferentie van het kabinet over de versoepelingen wéér geen goed nieuws was voor cultuur, viel dat verkeerd. ‘En zo’n opmerking van Hugo de Jonge dat je ook een dvd’tje kan opzetten, dat doet gewoon onnodig pijn.’

Als bestuurder bij onder meer Amsterdam Sinfonietta en Museum De Fundatie in Zwolle ziet Van Boxtel (67) voortdurend het ‘kleine en grote leed’ in de sector. ‘Bij De Fundatie staat al tijden een gloednieuwe expositie klaar, te wachten op bezoekers. En bij Sinfonietta hebben de musici al maandenlang niet in een zaal voor publiek gespeeld.’

Daarom schreef Van Boxtel een open brief, ‘Open de poorten van de cultuur!’, een pleidooi voor een snellere heropening van de sector, die vandaag in De Volkskrant verschijnt, en door 160 prominenten uit het bedrijfsleven en de politiek is ondertekend.

Hoe kwam deze actie tot stand?

‘Ik ergerde me en ben iedereen in mijn balboekje gaan benaderen. Binnen een paar dagen bleken ruim 160 mensen bereid te tekenen. Invloedrijke figuren uit het bedrijfsleven, de bestuurlijke wereld, de politiek en de cultuur. Ik ben er heel blij mee dat Dick Benschop, topman van Schiphol, heeft getekend, bijvoorbeeld; dat is iemand die begrijpt hoe belangrijk cultuur ook is voor het economische klimaat en het toerisme. Jozias van Aartsen heeft getekend, Job Cohen, Frits Barend, Gerdi Verbeet – de steun is heel breed. Dat illustreert hoe groot het maatschappelijk draagvlak is voor de kunst. Terwijl de sector in de kabinetsplannen steeds onderaan bungelt.’

Waarom is dat, denkt u? Is het een gebrek aan interesse, of kennis?

‘Cultuur wordt tijdens deze crisis door het kabinet een beetje behandeld als tijdverdrijf, een luxe. Maar kunst is natuurlijk niet alleen die ene voorstelling, of die ene expositie. Een sterke culturele omgeving levert stof tot denken en debat, en biedt geestelijke verrijking en weerbaarheid. Kunst is zuurstof voor de geest. Als liefhebber snak ik na vijf maanden Netflix nu ook echt wel weer naar iets anders. En ik denk dat ik voor veel mensen spreek. Mensen hunkeren hiernaar. Maar dit kabinet lijkt te vinden dat kunst het laatste is wat we nodig hebben.’

Ontbreekt het de sector aan een sterke lobby?

‘Kunstenaars en kunstliefhebbers zijn misschien niet degenen die het hardst om aandacht schreeuwen, nee. En ik wil ook niet meteen zeggen: ‘makkers, trek ten strijde!’ Maar hoewel er achter de schermen zeker wel iets gebeurt, vind ik het over de gehele linie wel erg stil.’

D66-cultuurminister Van Engelshoven zei in NRC dat natuurlijk niet alles tegelijk open kan, en ook de ‘reisbewegingen’ die een heropening met zich meebrengt zijn een zorg.

‘Dat begrijp ik, en het kabinet is terecht voorzichtig. Maar boodschappen doen of familiebezoek kosten ook reisbewegingen. Ik zou er zelf niet voor kiezen één sector helemaal dicht te houden. Geef op z’n minst aan dat je meedenkt. Dat gaat over meer dan financiële ondersteuning, dat gaat over concreet perspectief. Zo laat je die sector zien dat je hem serieus neemt. Er is daar bovendien heel hard gewerkt aan veiligheid. Vorig jaar is al ruimschoots bewezen dat musea en podia veilig open kunnen.’

Wat levert een vervroegde opening de sector op? Ik ken musea en gezelschappen die nu niet op stel en sprong open zouden willen en kunnen.

‘Daarin moet je natuurlijk differentiëren. Als je nog niet open wil, prima. Maar De Fundatie, bijvoorbeeld, wil en kan morgen open, als dat mag.’

Wat gaat u zelf als eerste doen als het weer kan?

‘Naar de Slavernij-expositie in het Rijksmuseum. Ik heb de opening online gezien, en dat was fantastisch, maar uiteindelijk is kunst achter een scherm beleven toch onbevredigend. Ik snak ernaar deze expositie ook fysiek te ondergaan.’