Roadtrip met legertolk Abdul Ahmadzai

Eind januari zag Abdul zijn gezin na ruim vijf jaar van procedures eindelijk terug. Maar twee gelukkige weken in Abduls Rotterdamse driekamerwoning later, werden ze tot hun verbijstering opnieuw gescheiden. Qua obstakels verloopt de gezinshereniging van Abdul weinig anders dan die van zoveel vluchtelingen. Maar deze is gezien zijn voorgeschiedenis wel extra pijnlijk.

Abdul Ghafoor Ahmadzai werd anderhalf jaar geleden symbool voor de lakse manier waarop Defensie met zijn tolken omgaat. Abdul was vertaler voor de Nederlandse militairen in Uruzgan. Er zijn foto's waarop hij in Nederlands uniform met ze poseert. De BBC maakte daar een documentaire, waarin Abdul ondanks afspraken herkenbaar in beeld is gebracht. Daarna vermoordden de Taliban zijn broer, volgens Abdul in de veronderstelling dat hij het was. Hij is toen halsoverkop gevlucht. Hij belandde via smokkelaars in Noorwegen, vroeg daar tevergeefs asiel aan, probeerde het toen in Nederland. Maar dat kon niet, omdat je binnen de EU maar één keer asiel mag aanvragen. Tolk of niet.

Anneke van Dijk uit Rotterdam begon een petitie. Abdul Ghafoor Ahmadzai kwam in de krant en op televisie. Er volgden Kamervragen en een roep om een algemeen pardon voor legertolken. Dit pardon kwam er niet. Maar het verzoek van Abdul werd vorig jaar wel herzien en hij kreeg een A-status.

In januari lagen de visa voor zijn gezin klaar op de Nederlandse ambassade in Teheran. Gulbashra en de kinderen vlogen daar vanuit Kabul naartoe. Abdul heeft ze zelf in Teheran opgehaald om de papieren te regelen, want Gulbashra mocht zoals zoveel Afghaanse meisjes nooit naar school en bleef ondanks haar intelligentie analfabeet.

Op 1 februari kwamen ze aan op Schiphol. 'Waar zijn je vrienden van die foto's', vroeg de kleine Shokor, maar Defensie laat niets meer van zich horen. Ze zijn rechtstreeks naar Abduls driekamerwoning in Rotterdam-Zuid gegaan. Op 2 februari konden Shokor en Zohra al naar hun nieuwe school in de buurt. Abdul had alles perfect voorbereid. Gulbashra wilde meteen ook op les: Abdul had haar al ingeschreven. Uitgelaten waren ze.

Half februari reisde Abdul met Gulbashra en de kinderen naar Ter Apel. Ze moesten hun aankomst daar laten registreren. En daar mochten zijn vrouw en kinderen opeens niet meer weg. U hebt al een woning? Jammer dan. Uw kinderen gaan al twee weken naar school? Sneu, maar regels zijn regels: Gulbashra, Zohra en Shokor moesten in een azc op een grotere woning wachten. Wat met de huidige wachtlijsten eindeloos kan duren.

Zonder Abdul zijn ze in opvanglocatie Veenhuizen gezet. Gulbashra en de kinderen waren nu in regelrechte paniek.

Twaalf dagen later ben ik net op weg naar Rotterdam om over dit alles met Abdul te praten. Dan telefoon: Hij zit in alle staten in de trein naar Zwolle. Gulbashra belde en blijkt deze ochtend met de kinderen naar een azc in de buurt van Rotterdam te zijn gestuurd. Niemand waarschuwde: ze zijn op de trein richting Zwolle gezet en zoeken het maar uit. Gulbashra kan geen bord lezen.

Ik keer de auto richting Zwolle. Daar staan ze allemaal te kleumen in een kille winderige gang onder het spoor. Zo belanden we in mijn auto.

Naar Rotterdam. Abdul wisselt veel warme blikken met zijn vrouw. Hij modern en 'helemaal níét' religieus ('Ik drink bieren!'). Zij traditioneel en al even verliefd. Gulbashra lacht weer. En het dochtertje schatert mee.

Maar wat nu? Ze echt naar een nieuw azc loodsen? Of toch eerst een nachtje naar Abduls huis? Abdul belt Anneke, steun en toeverlaat sinds de petitie. Vraagt tussendoor hoe je 'regelen' spelt. En zijn asieladvocaat van destijds Wil Eikelboom belt. Breng ze maar naar huis, adviseert die. Hij belt het COA wel. Morgen zien we verder.

Abdul zegt in Pasjtoe 'thuis'. En dan in het Nederlands. En dan weer in Pasjtoe. Zohra's lach klinkt als een klokje. Gulbashra geeft nu bijna licht van plezier. Nog een uurtje.

En de volgende dag goed nieuws: het gezin mag bij Abdul op een beter huis wachten. Mits ze zich wekelijks in het azc melden.

Gulbashra wil trouwens geen foto's van zichzelf of de kinderen in de krant. 'Voor Zohra en Shokor', vertaalt Abdul, 'wil ik dat niemand later weet hoe vernederend het allemaal begon.'

Gelijk heeft ze.