Republikeinen zitten in hun maag met New Yorkse leugenaar George Santos

Ook voor Republikeinen lijkt er een grens aan de hoeveelheid leugens die je zonder consequenties kunt verkondigen. Dat ondervindt George Santos, een Republikeins politicus die in november werd verkozen als lid van het Huis van Afgevaardigden voor een district van New York.

Niet alleen Democratische politici, maar ook sommige partijgenoten hebben Santos opgeroepen zijn plek in het Huis van Afgevaardigden te heroverwegen. Dinsdag worden de nieuwe leden beëdigd. ‘Dit is op zo veel manieren problematisch’, aldus de afzwaaiende Texaanse Afgevaardigde Kevin Brady: ‘Hij heeft herhaaldelijk gelogen.’ Om het vertrouwen terug te winnen moet Santos ‘enorme stappen zetten’.

Wat is er aan de hand? Tijdens de campagne presenteerde Santos zich als een trotse homoseksuele Jood met een universitaire opleiding, ervaring bij grote banken en een flinke vastgoedportefeuille. Bovendien waren zijn Oekraïense grootouders de Holocaust ontvlucht en was zijn moeder slachtoffer geworden van de aanslagen van 9/11.

Het is een biografie waarmee je indruk kunt maken op kiezers: George Santos, de immigrantenzoon die opklom tot bankier, die door zijn afkomst en seksualiteit tot meerdere minderheden behoort en tegen alle verwachtingen in de top bereikte. En die via zijn moeder bovendien nauw verbonden is met een trauma dat patriottische Amerikaanse gevoelens aanwakkert. In zijn kiesdistrict versloeg hij zijn Democratische tegenstander met 55 procent van de stemmen.

Probleempje: Santos is een katholiek wiens Braziliaanse ouders Joodse noch Oekraïense roots hebben, zonder studie, pandjes of ronkend cv op Wall Street. Zijn moeder overleed in 2016. En hij was jarenlang getrouwd met een vrouw.

Soort van Joods

Na journalistieke onthullingen moest Santos schoorvoetend toegeven dat hij had gelogen, of probeerde hij zich in allerlei bochten te wringen om aan te tonen dat zijn hele leugen eigenlijk een halve waarheid was.

Ja, hij was ‘uiteraard katholiek’, maar hij had nooit beweerd dat hij Jewish was. Hij was Jew-ish: een soort van Joods. ‘Dat zei ik omdat ik had ontdekt dat mijn familie van moeders kant een Joodse achtergrond heeft.’ Daarvoor is overigens geen enkel bewijs.

Dat hij beweerde op Baruch College te hebben gestudeerd was ‘een verfraaiing’ van zijn cv: ‘Daar neem ik verantwoordelijkheid voor, we doen stomme dingen in het leven.’

Zijn huwelijk met een vrouw? ‘Ik heb in het verleden vrouwen gedatet, ik ben met een vrouw getrouwd geweest. Dat zijn persoonlijke zaken. Ik ben zeer homoseksueel en heb geen problemen met mijn seksualiteit. Mensen veranderen; ik ben een van die mensen die veranderen.’

Oké, hij had dan wel niet vóór banken als Goldman Sachs en Citigroup gewerkt, maar wel mét, als klant van een bedrijf waar hij in dienst was: ‘Een slechte woordkeuze.’

En goed, zijn moeder was niet overleden óp 9/11, ze was wel aanwezig geweest in de South Tower van het WTC. Ze overleed ‘een aantal jaar later aan kanker’, corrigeerde Santos zichzelf, daarbij suggererend dat de vervuilde lucht die ze in de Twin Towers had ingeademd tot haar ziekte had geleid, zoals ook bij veel anderen.

Dat zijn dan alleen nog maar de grote leugens die Santos heeft verteld. Hij verkondigde verder ook onwaarheden over een overval die op hem zou zijn gepleegd, zijn betrokkenheid bij een goed doel en problemen met de Braziliaanse justitie.

Onderzoeken tegen Santos

Ondanks Santos’ flexibele omgang met de waarheid heeft hij gezegd zijn zetel gewoon in te nemen. De hoogste echelons van de Republikeinse Partij houden zich vooralsnog stil. De partij heeft al te maken met interne strijd, waardoor het onzeker is of fractieleider Kevin McCarthy genoeg stemmen haalt voor het voorzitterschap van het Huis van Afgevaardigden. Een dissidente Santos kunnen ze daarom niet gebruiken.

Dat betekent niet dat er voor Santos geen gevolgen zijn. De Braziliaanse justitie heeft gezegd een zaak tegen hem uit 2008 te heropenen. Hij betaalde destijds, toen hij in Brazilië woonde, in een winkel met gestolen cheques en onder een valse naam. De zaak werd gesloten omdat de autoriteiten geen woon- en verblijfplaats meer van hem hadden. Maar nu hij in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden komt, kunnen de Brazilianen hem weer opsporen.

In de VS zijn er inmiddels ook strafrechtelijke onderzoeken gestart naar aanleiding van Santos’ leugens, zowel op federaal niveau als in Nassau County, waar zijn kiesdistrict onder valt. Wat er precies wordt onderzocht is onbekend, maar het gaat mogelijk ook om de financiering van zijn campagne. Onduidelijk is waar Santos zijn geld vandaan haalde.

Afzettingsprocedure

Er was geen mogelijkheid om Santos zijn zetel te ontzeggen, maar eenmaal in het Huis van Afgevaardigden kunnen zijn collega’s wel een procedure tegen hem beginnen. Enkele verkozen mede-Republikeinen uit New York vinden dat de ethische commissie van het Huis een onderzoek naar hem moet openen.

Dat kan uiteindelijk leiden tot een afzettingsprocedure, waarbij een tweederdemeerderheid nodig is om hem weg te stemmen. Waarschijnlijk is zo’n meerderheid echter niet. Pas vijf keer eerder is een Afgevaardigde afgezet: drie keer in 1861 voor steun aan de rebellerende Confederatie, en daarna in 1980 en 2010 voor omkoping.