René van Praag: uitgever voor hardrechts Nederland

Vijftien jaar later liep Bosma met het manuscript van zijn boek Minderheid in eigen land onder de arm. Dat zou bij Prometheus/Bert Bakker verschijnen, maar werd geweigerd. Er was een uitgever die het omstreden boek wel wilde uitbrengen: René van Praag. Niet onder de naam Uitgeverij Van Praag, maar bij zijn academische imprint Bibliotheca Africana Formicae, de Afrikaanse mierenbibliotheek, bedoeld als knipoog naar de Bezige Bij. Van Praag deed moeite voor Bosma, hielp hem zoeken naar oude foto's en zorgde bij de presentatie voor Zuid-Afrikaanse hapjes.

Diezelfde Van Praag is ook de man die van een onbeduidend Kamerlid een verkoopsucces maakte. Ybeltje Berckmoes drong met haar observaties over de VVD als voorlichterspartij zelfs tot in het debat met minister Hennis door.

Van Praag heeft een opmerkelijk fonds. Hij geeft de boeken uit van Hans Jansen, de arabist die namens de PVV europarlementariër werd. Joost Niemöller, door Wilders gewaardeerd als intellectueel, is auteur bij Van Praag. Ook PVV-frontvrouw Fleur Agema, Marco Pastors en Tom van Grieken, de jonge voorman van Vlaams Belang, horen bij zijn stal. Bij De immigratieramp van Nederland, het boek van PVV'er Sietse Fritsma, hielp hij een handje.

Een man met een missie, lijkt het. Op weg hét uitgeefhuis voor hardrechts Nederland (en een beetje België) te worden. Zeker als je ziet wat Van Praag verder zoal doet. Houdt het International Center for Western Values in de lucht, dat zich bekommert om de 'joods-christelijke waarden' en een tumultueus debat over de toekomst van de islam organiseerde. Maakt video's voor de - rechtse - website The Post Online (TPO), waarvoor hij Israëlische columnisten en hoogleraren interviewt, maar ook een europarlementariër van Vlaams Belang, een Hongaarse partijgenoot van Orbán en een adviseur van Trump.

Het aardige is: je kunt hem soms ook op dinsdagmiddag tegenkomen rond het Binnenhof. Man in bretels en hemdsmouwen met camera op de schouder, dat is hem. Dan maakt hij filmpjes voor TPO.

Dezer dagen is hij er niet. Van Praag is in Israël. Om auteurs te spreken en rond te kijken, vertelt hij als ik hem via de telefoon spreek. Dat alleen al is een operatie. Van Praag heeft geen mobiele telefoon, dat leidt maar af van bezigheden als lezen en praten. Maar stuur hem een mail en hij belt terug. Zijn uitgeverij is klein, zes boeken per jaar, vertelt hij. Hij doet het samen met zijn vrouw, bijgestaan door een grote groep freelancers.

Rechtse uitgever, dat is een hokje waarin hij zich helemaal niet thuis voelt, blijkt al snel. Liever spreekt hij van 'eigenwijze auteurs'. Ga maar na: ook Roel van Duijn en Henk Krol zitten in zijn fonds. Er verschenen boeken over Bettine Vriesekoop en Sylvia Millecam.

Volgens hem zit het eerder zo: Van Praag geeft uit wat op zijn pad komt. Soms gaat dat zoals met Bosma. Een boek dat elders geweigerd wordt, vindt zijn weg naar hem; omdat Bosma hem kent, en contact had met arabist Jansen. Van Grieken was net zo'n verhaal. Die kon in Vlaanderen geen uitgever vinden. 'Triest dat zo iemand elders geweigerd wordt.'

Zo word je bijna vanzelf een uitgeverij van rechtse signatuur. Omdat het voor linksere auteurs heel wat gemakkelijker is een uitgever te vinden dan voor rechtse populisten. En omdat Van Praag zegt: 'Ik ga geen auteurs weigeren om zo een bepaalde inkleuring van mijn fonds te voorkomen.' Denk niet dat hij het eens is met alles wat hij uitgeeft: 'Dat kan niet eens. De onderlinge verschillen zijn aanzienlijk.'

'Een toegewijde, enthousiaste levensgenieter', is de typering van Bosma. 'Kritisch over de islam en betrokken bij Israël. Dat spreekt me aan. De meeste uitgevers zijn politiek correct. Hij is niet bang voor een ander imago. Het is een gat in de markt.'

Van Praag zegt met zijn uitgaven het publieke debat te willen dienen. Harry van Bommel, Tofik Dibi en Joël Voordewind - ook mensen die hij graag wil uitgeven. Net als Tunahan Kuzu van Denk trouwens. 'Daar zou ik buitengewoon trots op zijn.'

_{Reageren? a.korteweg@volkskrant.nl}