Reinier de Graaf Gasthuis in Delft krijgt Europese prijs voor verbeteren van kwaliteit polikliniek Mammapoli stelt diagnose bij borstafwijking binnen een paar uur

Van onze verslaggeefster

Suzanne Baart

DELFT

De Mammapoli werd gekozen uit 197 genomineerde inzendingen uit acht landen. De Europese prijs is bestemd voor projecten in de gezondheidszorg die met een andere werkorganisatie de resultaten of het produkt blijvend hebben verbeterd.

Ook de kwaliteit van de medische zorg is verbeterd, zegt radiotherapeut J. Immerzeel, tevens voorzitter van het projectteam. 'Zo wordt nu voor de cytologische punctie - waarbij cellen uit de borst kunnen worden opgezogen - een kleiner naaldje gebruikt. Met de dikkere naald werd vaak ook bloed opgezogen. De resultaten van de puncties, op grond waarvan een diagnose kan worden gesteld, zijn gestegen van 60 naar 97 procent.'

De Mammapoli is een project in het kader van het Integraal Kwaliteits Management (IKM), een uit het bedrijfsleven overgewaaid streven om de organisatie zo te stroomlijnen dat de kwaliteit toeneemt. In de VS en Canada is het in ziekenhuizen al een groot succes.

Doel is een beter produkt te leveren, doelmatiger te werken en kosten te besparen. Centraal in Integraal Kwaliteits Management staat de klant, een begrip dat in de gezondheidszorg tot nu toe onbekend was. Klanten zijn niet alleen patiënten, maar dat kunnen ook collega's zijn en andere afdelingen. In Nederland was het Academisch Ziekenhuis van de Vrije Universiteit de eerste in de gezondheidszorg die het Integraal Kwaliteits Management eind jaren tachtig toepaste.

Bij de Delftse Mammapoli zijn grote veranderingen doorgevoerd. De zorg is geconcentreerd in één poli. Er is een klein en vast team van medewerkers dat intensief samenwerkt, onder wie een oncologisch verpleegkundige voor de begeleiding. Er zijn nu nog maar twee chirurgen, twee radiologen en twee pathologen. Er is een nieuw formulier gedrukt waarop deze artsen hun bevindingen schrijven.

Voorheen waren er in het Reinier de Graaf Ziekenhuis acht radiologen, zeven chirurgen en vijf pathologen betrokken bij het stellen van een diagnose bij deze groep patiënten. Vrouwen met een knobbeltje in de borst zaten vroeger tussen patiënten met een verstuikte enkel, een galblaas of spataderen. Voor de onderzoeken moesten ze meestal een aantal keren terug komen. Tussen het eerste gesprek en de uitslag kon wel een week of langer liggen.

Met de nieuwe polikliniek zijn ook andere werkafspraken gemaakt. De lijnen naar röntgenafdeling, laboratorium en afsprakenbureau zijn verkort. Foto en punctie worden direct bekeken, de resultaten worden telefonisch doorgegeven. De medewerkers zitten bij elkaar en kunnen snel overleggen. Er is nu één protocol voor alle artsen, met de beste manier van diagnostiseren en behandelen. De nieuwe Mammapoli, twee jaar geleden geopend, is drie ochtenden per week geopend. Binnen drie werkdagen kan meestal een afspraak worden gemaakt.

'Een snelle diagnose is belangrijk, want acht van de tien vrouwen die zich hier met een borstafwijking melden via de huisarts of het bevolkingsonderzoek, hebben geen borstkanker. Ze verkeerden vroeger dagenlang in onzekerheid. Maar ook het terugkomen voor onderzoeken met de daarbij behorende wachttijden leidde tot veel klachten. Daardoor ontstond het besef dat het beter kon en beter moest.'

De nieuwe methodiek, compleet met stappenplan, kan ook voor andere projecten - ook in andere ziekenhuizen - worden toegepast. In het Delftse ziekenhuis zijn nog ruim vijftig andere projecten begonnen. Een van die projecten won overigens in de Nederlandse voorronde de derde prijs. 'Een mooie opsteker voor de directie die de vernieuwing trekt', zegt Immerzeel.

Behalve een verbetering van de kwaliteit, wordt er doelmatiger gewerkt, en door het zichtbare succes zijn de medewerkers tevredener met hun werk, zegt Immerzeel. Hoe groot de besparingen van de kwaliteitsverbeteringen zijn, is moeilijk vast te stellen. 'Er worden evenveel onderzoeken gedaan, maar bij betere resultaten zijn natuurlijk wel minder herhalingen nodig.'

Integraal kwaliteitsmanagement vraagt om een verandering van de ziekenhuiscultuur. Er was in het begin dan ook nogal wat weerstand. Medewerkers vroegen zich af of 'ze het niet goed deden'. Nu de eerste resultaten zichtbaar worden, groeit het enthousiasme, ook van de patiënten die op grond van de beloften wèl klagen als het eens wat langer duurt dan de kwaliteitscriteria aangeven.