Nieuws
Regering biedt nabestaanden Srebrenica na 27 jaar ‘diepste excuses’ aan
De Nederlandse regering heeft na 27 jaar haar ‘diepste excuses’ gemaakt voor de gang van zaken rond de massamoord op meer dan achtduizend Bosnische mannen en jongens in Srebrenica. Minister van Defensie Ollongren bracht de excuses over tijdens de jaarlijkse Srebrenica-herdenking.
Op 11 juli 1995 leverde het Nederlandse VN-detachement Dutchbat, dat opdracht had de moslimenclave Srebrenica te beschermen, achtduizend Bosnische moslims over aan het Bosnisch-Servische leger van Ratko Mladic. Dutchbat was te klein en te slecht bewapend om zich te verzetten tegen die met tanks uitgeruste overmacht. De achtduizend mannen werden in bussen geladen en afgevoerd, en vervolgens zonder uitzondering door de Bosnische Serviërs vermoord.
Kajsa Ollongren, de minister van Defensie, legde tijdens de jaarlijkse Srebrenica-herdenking in Potočari de schuld bij de Nederlandse politiek, maar ook bij de internationale gemeenschap als geheel. ‘De internationale gemeenschap faalde in de bescherming van de mensen van Srebrenica. Als onderdeel van deze gemeenschap deelt de Nederlandse regering de politieke verantwoordelijkheid voor de situatie, waarin dit falen kon gebeuren. Daarvoor bieden wij onze diepste excuses aan.’
De minister besefte dat er na 27 jaar weinig meer goedgemaakt kan worden. Tegen de nabestaanden zei ze: ‘De gebeurtenissen van juli 1995 hebben geleid tot diep menselijk leed. We kunnen dit leed niet van u wegnemen. Maar wat we wel kunnen doen, is de geschiedenis recht in de ogen kijken.’
Grootste massamoord sinds Holocaust
De massamoord – de grootste sinds de Holocaust – is een pijnlijke smet op het blazoen van Nederland. Dutchbatters gingen zwaar gebukt onder het gevoel van onmacht. Ze voelden zich misbruikt en in de steek gelaten. Nederland had ze met ‘een klappertjespistool’ uitgezonden om te vechten tegen tanks, zei hun commandant Thom Karremans. Tegen Mladic was Dutchbat, en ook Karremans, niet opgewassen.
Een maand geleden gaf de Nederlandse regering dat toe en maakte zij excuses tegenover de Srebrenica-veteranen. Premier Rutte erkende dat de mannen weinig konden doen, omdat zij ‘op pad waren gestuurd met een opdracht die gaandeweg onuitvoerbaar bleek’.
Nabestaanden waren maandag niet alleen naar Potočari gekomen om 11 juli 1995 te herdenken, maar ook om opnieuw vijftig slachtoffers van de massamoord te begraven. The Washington Post sprak met Idriz Mustafi, die zijn jongste zoon Salim kwam begraven. Salim was 16 toen hij in 1995 werd vermoord, vertelt Idriz. ‘Zijn oudere broer Enis is ook gedood. Hem hebben we in 2005 al kunnen begraven’.
De overblijfselen van Salim waren toen nog niet gevonden. Zelfs nu zijn ze nog niet compleet: ‘Zijn schedel is nog niet gevonden, maar mijn vrouw heeft kanker, dus we konden niet langer wachten. We hebben nu de botten die we hebben gevonden, begraven, zodat we tenminste weten waar hun graven zijn.’
Mana Ademovic vertelt aan The Washington Post hoe belangrijk zo’n graf is. ‘Het is makkelijker als je een graf hebt om naartoe te gaan. Het doet er niet toe hoeveel botten daarin liggen.’
Bulldozers verdoezelen massagraven
De doden werden na de moordpartij in 1995 in massagraven gedumpt. Later werden hun resten daar met bulldozers weer opgegraven en verspreid over tal van locaties, om zo de bewijzen van de massamoord te verdoezelen. De beenderen van de slachtoffers zijn daarbij uit elkaar gerukt, omgewoeld en her en der terechtgekomen. Nog steeds zijn niet alle resten teruggevonden of geïdentificeerd.
Ratko Mladic, commandant van het Bosnisch-Servische leger, is door het internationale Joegoslavië-tribunaal in Den Haag in 2017 tot levenslang veroordeeld. In 2021 werd dat vonnis in laatste instantie bekrachtigd. ‘De afschuwelijke genocide is de schuld van slechts één partij: het Bosnisch-Servische leger. Gelukkig zijn de belangrijkste verantwoordelijken inmiddels berecht’, zei Ollongren daarover.
De massamoord wordt maandag ook in Nederland herdacht, met een bijeenkomst op het Malieveld in Den Haag. De organisatoren van die herdenking zijn blij met de excuses: ‘Wat fantastisch dat die erkenning eindelijk is gekomen, ik heb kippenvel’, zegt Leila Prnjavorac namens de Nationale Herdenking Srebrenica Genocide. ‘Dit is waarom we deze herdenking elk jaar houden. Het eindeloze wachten en geduld worden nu beloond.’
