Recordjaar: zeven keer levenslang gevonnist
Rechtbanken veroordeelden een recordaantal daders het afgelopen jaar tot een levenslange gevangenisstraf...
Door de sterke toename van het aantal levenslang gestraften in Nederland is het noodzakelijk opnieuw te kijken naar de zwaarste straf die het strafrecht kent, zeggen specialisten in het detentierecht. Een aantal van hen is voorstander van rechterlijke toetsing na het verstrijken van bijvoorbeeld twintig jaar van de levenslange straf. De rechter moet dan beoordelen of de maatschappij nog steeds tegen de tot levenslang veroordeelde moet worden beschermd. Als de rechter besluit dat de straf moet voortduren, moet na het verstrijken van een x-aantal jaar opnieuw een toetsing plaatsvinden, vinden zij. Strafrechtwetenschapper Miranda Boone, bestuurslid van de Vereniging voor Penitentiair Recht en Penologie en voorzitter van de redactie van het tijdschrijft Proces, is groot voorstander van het regelmatig toetsen van de levenslange gevangenisstraf. Boone: ‘De huidige roep om hogere straffen heeft minder te maken met vergelding van het misdrijf dan met beveiliging van de samenleving. Valt van de veroordeelde geen gevaar meer te duchten, dan zou een rechter kunnen beslissen hem in vrijheid te stellen.’ Levenslang is in Nederland ook echt levenslang. Alleen gratie of de dood kan de straf doen beëindigen. Gratie is sinds 1945 slechts twee keer verleend. In beide gevallen ging het om bejaarde, ernstig zieke gedetineerden, die tientallen jaren hadden vastgezeten. Kort na hun vrijlating overleden zij. Boone trekt een parallel met de tbs-regeling. ‘Zelfs de gevangenhouding van onverbeterlijk geachte tbs’ers wordt periodiek getoetst door een rechter. Het verschil van zo’n tbs’ers met veel levenslang gestraften is vaak klein. Die kennen meestal een vergelijkbare psychiatrische problematiek. Ook de gepleegde delicten tonen vaak overeenkomst.’ Rond het jaar 2000 begon de grote groei van het aantal ‘levenslangers’. Op dit moment zitten dertig mensen levenslang vast, onder wie één vrouw. Van achttien van hen is de straf onherroepelijk geworden. Twaalf zijn nog bezig met enige vorm van hoger beroep.
