Recordbrekende modderstroom door Afrika brak diepzeekabels en verstoorde internetverkeer

Dat blijkt uit een grootschalig onderzoek onder leiding van de universiteit van Hull. De enorme modderstroom in januari van vorig jaar was voor het onderzoek onontdekt gebleven, maar kwam op de radar van de onderzoekers nadat twee diepzeekabels braken. Door de beschadiging werd de internetverbinding en andere dataverkeer tussen Nigeria en Zuid-Afrika ernstig vertraagd.

Je kunt de modderstroom in rivier de Kongo vergelijken met een onderwater-lawine. De stroom van modder, zand en andere sedimentatie kent zijn oorsprong in december 2019, toen de Kongo kampte met grote overstromingen. De Kongo ontspringt in Congo-Kinshasa en stroomt via Angola naar de Atlantische Oceaan. De waterstroom die door de overstromingen werd veroorzaakt, nam grote hoeveelheden sedimentatie mee op weg naar de oceaan.

De modderstroom accelereerde vervolgens. De krachtige, zware modderstroom nam meer en meer sediment van de rivierbodem mee, waardoor de stroom krachtiger en sneller werd – en weer meer sediment meenam. Door dit sneeuwbaleffect bereikte de stroom na twee dagen en meer dan 1.100 kilometer reizen de oceaan met een snelheid van 18 tot 30 kilometer per uur. Daarmee was het de langstdurende modderstroom ooit gemeten, stellen de onderzoekers.

De modderstroom arriveerde bij de Atlantische Oceaan tijdens het ebgetij, waardoor de modder als het ware met veel snelheid in de oceaan stortte. Op de oceaanbodem brak de modderstroom twee marinekabels. Hoewel incidenten waarbij zware modderstromen marinekabels breken erg weinig voorkomen, leidt het onderzoek volgens de uitvoerende wetenschappers tot belangrijke inzichten.

Weinig onderzoek

Dat zegt ook Joris Eggenhuisen, universitair hoofddocent aan de Universiteit Utrecht en gespecialiseerd in dit soort sedimentstromingen. ‘Deze stromingen vinden altijd buiten ons gezichtsveld plaats, maar hebben een enorme impact op het oceaansysteem’, zegt Eggenhuisen, die vaak met deze groep wetenschappers samenwerkt maar niet bij het onderzoek betrokken was. In Utrecht is Eggenhuisen betrokken bij de ontwikkeling van modellen die de impact van dit soort stromen moeten voorspellen. Maar omdat er weinig onderzoek is naar de impact van sedimentstromen op zeebodems, kampt hij met een gebrek aan informatie.

‘De stromen vinden dagelijks plaats, maar we kennen de impact niet goed. Dit onderzoek laat zien dat er grote risico’s kunnen zijn voor de marine-infrastructuur, waaronder de kabels’, zegt Eggenhuisen. Kabels op de bodem van de oceaan zijn momenteel verantwoordelijk voor meer dan 99 procent van al het dataverkeer tussen continenten, en de inzet van diepzeekabels zal de komende jaren alleen maar toenemen.

Het gebruik van de datakabels op zeebodem is volgens Eggenhuisen vaak de beste oplossing, omdat kabels over land vaak niet worden getolereerd, zoals vorige maand bij een klein stukje kabel op Schiermonnikoog. ‘In theorie kun je kabels ontwikkelen die sterk genoeg zijn om zulke sterke stromingen te doorstaan, maar dat wordt heel erg duur’, zegt Eggenhuisen. ‘Dat wordt rechtstreeks vertaald naar onze internetverbindingen.’ Hij pleit daarom voor meer onderzoek naar de impact van dit soort stromingen op zee. ‘Gebeurt dit één keer per eeuw, of één keer in de tien jaar? Als wij aan de kabelmensen niet kunnen vertellen hoe vaak dit gebeurt, kunnen zij geen beslissing maken over hun infrastructuur.’