Rechtse oppositie in Polen kan gaan regeren
Hoewel het nog enkele dagen zal duren voordat alle stemmen zijn geteld, twijfelt niemand er meer aan dat de rechtse oppositie de volgende regering van Polen zal vormen....
Van onze correspondent
Michel Maas
BOEDAPEST
De AWS, het blok dat vorig jaar is gevormd rond het vakverbond Solidariteit, kan rekenen op 200 tot 205 van de 460 zetels. De Vrijheids Unie - de partij van de voormalige intellectuele kopstukken van het oude Solidariteit - komt op 60 tot 70 zetels, zodat deze twee partijen aan elkaar genoeg hebben voor het vormen van een meerderheidsregering.
De deels uit de communistische partij voortgekomen SLD krijgt ongeveer 26 procent van de stemmen. Dat is weliswaar 6 procent meer dan vier jaar geleden en goed voor 150 tot 160 zetels, maar te weinig om opnieuw een coalitie te vormen met de Boeren Partij. Die is zondag zo goed als weggevaagd: zij krijgt volgens de prognoses nog geen 7 procent van de stemmen, wat zou inhouden dat zij van de 130 zetels in het huidige parlement er nog maar 15 tot 17 overhoudt.
De AWS kan voor de vorming van een coalitie niet om de Vrijheids Unie heen. Beide partijen hebben ook al laten weten met elkaar in zee te willen, maar de grote vraag is wie de minister-president zal leveren. De premier wordt aangewezen door de president. Dat gebeurt op 20 oktober, tijdens de eerste zitting van het nieuwe parlement.
De AWS is weliswaar de grootste partij, maar de Vrijheids Unie telt in haar gelederen de meest gerenommeerde politici van Polen, onder wie de eerste premier na 1989, Tadeusz Mazowiecki, en Leszek Balcerowicz, de architect van het economische hervormingsbeleid.
Balcerowicz is de favoriet van de Vrijheids Unie, en ook die van president Aleksander Kwasniewski, zo liet de president maandag via een woordvoerder weten. De AWS geeft echter de voorkeur aan een premier uit eigen kring en noemde de mededeling van Kwasniewski (SLD) een poging om Vrijheids Unie en AWS nu al uit elkaar te spelen.
AWS-leider Marian Krzaklewski voert vanaf vandaag 'technische gesprekken' om de nieuwe regering voor te bereiden. Hij krijgt daarbij hulp van de voormalige president en leider van Solidariteit Lech Walesa. Deze wil persoonlijk bemiddelen om zo snel mogelijk een overeenkomst te bereiken tussen Vrijheids Unie en AWS. Uiterlijk woensdag of donderdag wil hij Krzaklewski en Balcerowicz rond de tafel brengen om te bespreken 'hoe we verder moeten om alles voorbeeldig te laten verlopen.'
Aan die tafel zal ook een derde partij zitten, aldus Walesa, maar daarover is nog geen beslissing gevallen. Die derde is waarschijnlijk de uiterst conservatieve Beweging voor de Reconstructie van Polen van Jan Olszewski (ook ex-Solidariteit), maar de gematigde Vrijheids Unie wil liever niet met deze ROP in één kabinet. De enige andere kandidaat is de linkse Arbeids Unie (ook ex-solidariteit), maar die dreigt de kiesdrempel van 5 procent niet te halen.
De feitelijke formatie zal eind oktober plaatsvinden, in de twee weken nadat de president de premier heeft aangewezen.
Pagina 11: Commentaar
