PvdA, steun de toetreding van Servië tot de EU

Servië maakt spannende tijden door en kan in deze periode een beetje internationale steun gebruiken. Want zeer binnenkort, op 11 mei, zijn er in Servië verkiezingen waarin de democratische partij van Boris Tadic (DS), een goede poging doet de macht te behouden. Recent zijn vertegenwoordigers van de DS naar Nederland gekomen om gesprekken te voeren met haar Nederlandse zusterpartij de PvdA en op basis van deze gesprekken vinden wij dat de PvdA nu moet kiezen voor volledige steun aan de DS.

Er is de afgelopen twee jaar veel gebeurd met Servië. Het referendum en de afscheiding van Montenegro betekende het einde van Joegoslavië en het einde van het ideaal van de Zuid-Slavische eenheidsstaat. De recente definitieve onafhankelijkheid van Kosovo is daar bijgekomen. In zekere zin hebben de etnocentristen en nationalisten definitief gewonnen. Natuurlijk is het duidelijk dat de rol van de Servische regering van Milosovic in de jaren tachtig en negentig een belangrijke rol heeft gespeeld in deze tragedie, maar er is ook een ander Servië dat evenzeer te leiden heeft gehad onder Milosovic als de andere landen en volkeren in het voormalige Joegoslavië. In de Servische regio Vojvodina bijvoorbeeld waren tot voor kort zeven officiële talen waarin ook onderwijs werd gegeven. Tientallen jaren hebben mensen van diverse verschillende Europese volkeren kunnen samenleven in dit gebied. De DS verdedigt de tolerantie voor en het samenleven van die verschillende volken.

De DS propageert daarom ook volledig en zonder restricties de toenadering van Servië tot de Europese Unie. Juist binnen het verband van de EU bestaat de mogelijkheid de gebroken verhoudingen in de Balkan te helen en de samenwerking tussen de landen in de regio te versterken. Nu Slovenië al lid is en Kroatië in de onderhandelingen ver gevorderd is, wordt het tijd ook met Servië de noodzakelijke stappen te zetten. Via de internationale economische en politieke samenwerking kan de strijdbijl versneld begraven worden. Het is om die reden dat vele EU-lidstaten hebben voorgesteld om nu een stabilisatie- en associatieakkoord (SAA) met Servië te sluiten dat moet leiden tot een uiteindelijk lidmaatschap van de EU.

Nederland heeft zich tot nu toe gekeerd tegen het tekenen van deze overeenkomst. De Servische regering is er namelijk nog altijd niet in geslaagd om de grootste oorlogsmisdadiger van de recente Balkanoorlogen, Mladic, uit te leveren aan het Joegoslavië-Tribunaal in Den Haag. Vanuit onze bijzondere verantwoordelijkheid voor dit tribunaal en onze bijzondere betrokkenheid bij het drama van Srebenica ligt het voor de hand dat Nederland in deze zaak dit standpunt inneemt.

Maar voor de PvdA is er ook een andere realiteit in dit debat. Alleen een Servië onder leiding van de DS is in staat toe te treden tot de EU én de belangrijkste oorlogsmisdadigers, in ieder geval Mladic, te berechten. Het is absoluut cruciaal voor de toekomst van Servië en van de Balkan dat de DS van Tadic de verkiezingen in Servië wint, en niet de nationalisten die de klok wellicht tien of vijftien jaar terugdraaien. Door op dit moment het SAA te tekenen kan de verkiezingscampagne in Servië, die tot nu toe alleen maar over Kosovo gaat, kantelen en wordt de toekomst van Servië in Europa weer hét thema.

Kroatië heeft zo’n route al doorlopen, eerst is daar het SAA-verdrag getekend, daarna is oorlogsmisdadiger Gotovina uitgeleverd en pas daarna is het SAA door de EU-landen geratificeerd. Mocht de politieke situatie en de toenadering tot de EU zich na de verkiezingen niet ontwikkelen zoals we nu verwachten, dan kan altijd nog worden afgezien van uiteindelijke ratificatie van het SAA.

De PvdA kan de DS steunen door zich uit te spreken voor het Servisch lidmaatschap van de EU, en het SAA nu te ondertekenen. Wij roepen de PvdA-bewindslieden en de PvdA-Kamerfracties op, dit standpunt zo snel mogelijk over te nemen en uit te dragen.