Publieke woede

De man die verantwoordelijk is voor de keuze van de programma's op Nederland 1, 2, 3 en Zapp heeft op het Mediapark een ruime, sober ingerichte werkkamer. Hier voeren Gerard Timmer en de vier netmanagers van de Nederlandse Publieke Omroep elke maandag overleg over de programmering.

Hier schaaft de directeur televisie van de publieke omroep aan de uitzendschema's en wordt een strategie bedacht om de bezuinigingsgolf op televisie het hoofd te bieden. Hier ook schreef Timmer (44) de tekst van de speech die hij twee weken geleden hield bij de programmapresentatie van de NPO en waarin hij vurig pleitte voor een brede publieke omroep.

Even fel trok hij ten aanval tegen het kabinet dat de NPO opzadelde met een tweede bezuinigingsronde, van honderd miljoen. 'En dat terwijl al onze cijfers geweldig zijn.'

Was het een goede zomer voor de publieke omroep?

'Ja. We kijken naar het aanbod, naar de programmering, en naar de hoeveelheid mensen die we hebben bereikt. Deze zomer kan niet worden vergeleken met die van 2012, want toen werden er een EK voetbal en Olympische Spelen gehouden. In vergelijking met 2011 hebben we het beter gedaan.'

Beter dan wat?

'Ons kijkersaandeel was 1,4 procent hoger dan twee jaar geleden. De collega's aan commerciële zijde hebben juist 3 tot 4 procent aandeel verloren. Dus als wordt gevraagd of we tevreden zijn, zeg ik ja. Ons bereik was groter en voor het eerst zat er dit jaar geen gat op de late avond. In het verleden was er na Pauw & Witteman en een paar weken Knevel & Van den Brink een week of zes niks meer. We wilden het gesprek van de dag faciliteren. Dat is ons nu gelukt.'

Toen WNL moest stoppen met het ochtendprogramma Vandaag de dag, zei hoofdredacteur Bert Huisjes: 'De publieke omroep stuurt de kijkers drie maanden lang naar RTL 4.' Maar dat klopt dus niet.

'Nee, dat klopt niet.'

U verzet zich tegen het begrip zomerstop.

'Dat doe ik jaarlijks.'

Het is een ritueel hè, in de zomer klagen over de publieke omroep.

'Het aantal typen media is toegenomen, dus er moet veel geschreven en gemaakt worden. Maar los daarvan: ik kan natuurlijk niet ontkennen dat er programma's zijn die stoppen in de zomer. Ik ben niet de woordvoerder van het Iraakse leger die zegt dat er niks aan de hand is, terwijl achter hem de tanks door Bagdad rijden.'

De Wereld Draait Door dat wordt vervangen door oude afleveringen van De Lama's, dat is geen vooruitgang, zacht uitgedrukt.

'Van De Wereld Draait Door zou je kunnen zeggen dat het niet te vervangen is door een programma met dezelfde functie. Dat hebben we jarenlang geprobeerd, maar het lukte niet. Vergeet niet dat er in de zomer in de vooravond ruim twee miljoen mensen minder voor de tv zitten. In een goede zomer kan dat oplopen tot drie miljoen mensen. Het zou een beetje dommig zijn om op dat tijdstip dure programma's te programmeren.'

'Verder waren we er gewoon. Wij waren er in de ochtend, we waren er met EenVandaag, meerdere keren met het NOS Journaal natuurlijk. Nieuwsuur draaide gewoon door, om elf uur 's avonds was Knevel & Van den Brink er. De publieke omroep ligt in de zomer echt niet op zijn rug.'

Hij noemt een aantal programma's dat in de zomer voor het eerst werd uitgezonden, Heel Holland Bakt bijvoorbeeld en, ook van Omroep MAX, We zijn er bijna, het consumentenprogramma Groeten van MAX en Droomhuis gezocht. In één adem noemt hij nieuwe reeksen van De Allerslechtste Chauffeur van Nederland, De Slimste Mens en De beste singer-songwriter.

'En dan heb ik het nog niet eens over de culturele festivals. Die passen bij uitstek in de zomerperiode. Oerol zenden we echt niet uit omdat het zo goed scoort. Er kijken 150 duizend mensen naar, maar we vinden het belangrijk om het te laten zien. Net zoals het Holland Festival, of Lowlands, het Prinsengrachtconcert, enzovoort. Dat zijn evenementen die bij de publieke omroep horen.'

Op de vraag of de publieke omroep zijn ambities na de tweede bezuinigingsronde nog steeds kan waarmaken, volgt een lang antwoord. Timmer maakt nadrukkelijk een onderscheid tussen de korting van 200 miljoen -- die van de totale mediabegroting af ging - en de tweede van 100 miljoen euro. Die bezuiniging, opgelegd door het huidige kabinet, gaat vooral de programmering van de publieke omroep raken.

'Ik wil niet alleen maar aan de klaagkant gaan hangen. Heel Nederland moet bezuinigen, dus wij ook. De fusies van de omroepen hebben hieraan bijgedragen. De netten krijgen naturlijk klappen, maar ze worden ook rustiger.

'Het geld moest slimmer worden verdeeld. Dat betekent: meer aankopen en minder eenmalige programma's en thema-avonden. Die kosten veel geld. En we hebben besloten dat series langer moesten worden gemaakt. Liever tien afleveringen dan vier. Toen had ik er nog vertrouwen in dat we een brede publieke omroep konden blijven.'

Gretig refereert hij aan een recent onderzoek van Stephen Cushion, een communicatiewetenschapper aan de universiteit van Cardiff.

'Hij heeft de relatie onderzocht tussen het type mediabestel en de staat van de maatschappij. In landen waar de publieke omroep goed is georganiseerd en gefinancierd, zoals Nederland, blijken mensen beter op de hoogte te zijn van het nieuws en van de verhoudingen in de wereld. En ze zijn meer betrokken bij politieke ontwikkelingen en zetten zich meer in voor de samenleving.

'Ik heb dit niet bedacht hoor. Ik vind dat nogal wat. En ik heb daar een gevoel bij.'

U vindt dat dit gevoel onvoldoende wordt gedeeld?

'Ja. Nederland 1, 2 en 3 staan in de top-vier van de best gewaardeerde netten. Alleen RTL 4 staat er nog tussen. Daarna komt een hele tijd niks. Het onderscheid van de netten wordt herkend en de programma's worden hoog gewaardeerd. Als je ondanks dat mooie rapportcijfer, zonder argumenten een klas wordt teruggezet...'

Door de politiek?

'Ja. Dan heb je geen oog voor de functie die een publieke omroep in een land kan vervullen. Vervult. Dat gesprek moet je durven voeren.'

Wie moeten dat?

'Politici. Het lijkt erop dat die tweede bezuiniging van 100 miljoen op een vrijdagmiddag om vier uur even snel is bedacht.

'Niemand verdiepte zich op dat moment in de vraag wat de publieke omroep doet en welke functie er wordt vervuld; hoe waardevol het is voor de maatschappij. Nog steeds hebben we geen goed, inhoudelijk gesprek over de publieke omroep kunnen voeren.'

'Ik geloof in de functie van de publieke omroep. Dat is de reden dat ik hier werk. Mijn stelling is dat zonder een publieke omroep, of een smallere publieke omroep, het verhaal van Nederland straks niet of onvolledig wordt verteld.'

Dat is duidelijk. Maar waarom komt die boodschap kennelijk niet aan in Den Haag?

'Je moet het willen zien. Je moet het voelen en je moet bereid zijn naar ons verhaal te luisteren.'

Dus politici zien het niet? Ze willen het niet zien en ze verdiepen zich er niet in?

'Gelukkig is niet iedereen in Den Haag tegen de publieke omroep, maar de mensen die rücksichtslos 300 miljoen van de mediabegroting hebben afgehaald, hebben zich niet goed in hun dossiers verdiept. Op 9 oktober houdt de publieke omroep een actiedag, dan moeten we het nog maar een keer heel hard tegen ze zeggen.'

Wat je ook vaak hoort: laat een deel van het amusement aan de commerciële zenders over. Dat programma waarin Frans Bauer op vakantie gaat bijvoorbeeld, Vive la Frans, of al die programma's met Volendamse zangers.

'Ik kan nu wel iets zeggen over die programma's, maar dat doe ik niet. Met Volendam is in elk geval niks mis.'

Er worden misschien wat veel programma's uitgezonden met Volendamse zangers in de hoofdrol?

'Wij zenden programma's uit in een mix. Daar maakt amusement deel van uit. Hoe je het ook wendt of keert, de kijker heeft behoefte aan amusement. Daar hoor je bij de programmering rekening mee te houden. In het programmaboeket horen rozen te zitten, maar ook af en toe een fresia. En naar Vive La Frans keken zaterdag één miljoen kijkers, die mensen vinden dat leuk.'

Dat is veel, maar tegelijkertijd zegt het niks, één miljoen kijkers.

'Misschien. En het is ons ook niet alleen om dat kijkcijfer te doen. Maar wat we wel weten, is dat veel mensen in Nederland op zaterdagavond om half negen denken: ik ga nu eens lekker achterover hangen en tv-kijken.

'Wij vinden dat amusement ook bij de publieke omroep hoort. Op het totale pakket zenden we maar 6 procent amusement uit. En het wordt nog minder, want we stoppen met de grote, dure zaterdagavondshows.

'We kunnen over heel veel individuele programma's discussies voeren, maar het moet ergens anders over gaan. We zenden per jaar zo'n 2.500 verschillende titels uit. Laten we onszelf niet vermoeien met discussies over drie of vier titels. Waar hebben we het dan over?

'Als we de publieke omroep breed willen houden, als we overtuigd zijn van die functie, dan houden we een plek over waar dagelijks miljoenen mensen samenkomen. Er is geen enkele andere plek waar dat gebeurt, waar mensen kennis nemen van elkaars standpunten of zich laten inspireren. Door iets te roepen over Vive la Frans zeg je niets over de publieke omroep. Dat is te kort door de bocht.'

Wordt u er nooit moe van, altijd maar te moeten uitleggen wat de waarde van de publieke omroep is?

'Het hoort erbij. Net zoals de opwinding hier. Ik heb een baan waarvan ik weet dat ik het nóóit goed doe. Vandaag doe ik het voor omroep A en presentator B en maker C goed, maar ik weet zeker dat er een moment komt dat zij zeggen dat ik er helemaal niets van begrijp. Dat moment komt trouwens vaak eerder dan je denkt.'

CV

1968 geboren in Valburg

1988 cameraman en later producer Veronica tv

1997 met onder anderen Bart de Graaff een van de oprichters van BNN

2002 voorzitter BNN

2006 SBS (radiozender Caz)

2007 tot heden directeur televisie publieke omroep

undefined