Pro-Europese prominenten bij Tories verenigen zich

Van onze correspondent

Bert Wagendorp

LONDEN

Curry liet Hague zaterdag weten de pijp aan Maarten te geven, omdat hij niet kon leven met het standpunt van het schaduwkabinet dat toetreding tot de EMU onder dit parlement èn het volgende, dus zeker tot 2007, is uitgesloten. Eerder vorige week was al de woordvoerder voor Noord-Ierland, Ian Taylor, om dezelfde reden teruggetreden.

Binnen de Conservatieve Partij, die al jaren hevig verdeeld is over 'Europa', is nu een strijd op leven en dood losgebarsten. De leiders van de pro-Europese factie zijn niet de geringsten in de partij: voormalig vice-premier Michael Heseltine, ex-minister van Financiën Kenneth Clarke en ex-minister van Buitenlandse Zaken Lord Howe. Zij vinden, naast Hague, voormalige ministers als Lilley en Howard en een meerderheid van de parlementsleden tegenover zich.

Clarke verklaarde woensdag de oorlog aan Hague, met een fel stuk in de Daily Telegraph. Daarin opperde hij het plan om te komen tot een pro-EMU-alliantie tussen alle pro-Europeanen binnen de drie grote partijen. Dezelfde dag verklaarde Heseltine op de radio er niet aan te twijfelen dat Groot-Brittannië zich bij de EMU moet voegen. 'De enige vraag is wanneer dat gebeurt, want het zal hoe dan ook gebeuren. Hoe langer we het uitstel, hoe meer schade aan ons nationale belang.'

Hague zette daarop de hakken nog dieper in het zand. Hij lijkt zich te hebben voorgenomen ten koste van alles te voorkomen een tweede Major te worden. Die ging ten onder aan zijn pogingen zowel eurosceptici als pro-Europeanen te vriend te houden. 'Ik geloof dat het belangrijker is deze duidelijke en pragmatische politiek te hebben, dan iedereen te vriend te houden. Ik vecht liever voor datgene waarin ik geloof zonder de steun van sommige partijleden, dan dat ik doe alsof we helemaal geen overtuigingen hebben.'

De ongeveer dertig pro-Europeanen in de parlementaire Conservatieve Partij hebben zich inmiddels verenigd in een groep die zich de Parliamentary Mainstream noemt. Clarke is tot leider benoemd en donderdag houdt de groep zijn eerste conferentie. Vanuit de City en de grote bedrijven zou er inmiddels al een geldstroom op gang zijn gekomen om een 'say yes'-campagne te ondersteunen.

De creatie van de groep leidde ogenblikkelijk tot geruchten over een afscheiding. Heseltine wilde daar zondag nog niets van weten, maar maakte wel een historische vergelijking met de Labourpartij uit het begin van de jaren tachtig. Toen die partij in hun ogen onder Michael Foot een veel te linkse koers ging varen, richtte een aantal parlementsleden de SDP op, die later met de Liberalen fuseerde tot de Liberaal-Democraten.

Ter rechterzijde van Hague neemt de druk op de leider toe om het standpunt over de EMU nog verder te verharden, en de definitieve uitsluiting van de euro tot inzet van de eerstvolgende verkiezingen te maken. Dat zou garant staan voor het vertrek van verschillende pro-Europeanen, van wie het parlementslid Peter Temple-Morris vorige week door Heseltine en Clarke nog maar net van een overstap naar Labour kon worden weerhouden. Temple-Morris had zijn afscheidsbrief al klaar liggen.