Popicoon David Bowie (69) overleden

Zijn dood komt voor de buitenwereld onverwacht. Vorige week werd zijn nieuwste album, Blackstar, uitgebracht. Op Twitter bevestigt ook Bowies zoon, regisseur Duncan Jones, het nieuws. Hij was al een tijd ernstig ziek, liet regisseur Ivo van Hove maandag weten op Radio 4. Van Hove regisseerde vorige maand Bowies theaterstuk Lazarus in New York. Van Hove zei dat Bowie hem 'meteen' had verteld over zijn ziekte tijdens hun samenwerking.

'Ik heb een man in strijd gezien. Die heeft gevochten als een leeuw en die ondertussen bleef werken als een leeuw. Ik had daar ongelooflijk veel respect voor.' In de recensie van de Volkskrant staat geschreven dat Bowie blakend op het podium stond. 'Maar achter het podium stortte hij meteen in. We hebben tien minuutjes staan praten. Hij was op', aldus Van Hove.

Bowie werd in 1947 in Londen geboren als David Robert Jones. Hij brak begin jaren zeventig in Engeland als popzanger door, onder meer met het album The Rise and Fall of Ziggy Stardust. Vervolgens werd de rockartiest ook een popster in de VS met zijn hit Fame van het album Young Americans. Hij verhuisde naar Los Angeles. In het midden van de jaren zeventig kwam hij steeds meer in de greep van zijn cokeverslaving. In een poging zijn loopbaan weer op de rails te krijgen, verhuisde Bowie in 1976 naar West-Berlijn. Met producer Brian Eno nam hij de door Duitse elektronische muziek beïnvloede albums Low en Heroes op en het rockende Lodger.

In de jaren tachtig groeide hij uit tot een veelzijdige superster. Succes op Broadway als The Elephant Man, het duet Under Pressure met Queen, het platina-album Let's Dance (1983), populaire en invloedrijke videoclips op MTV: Bowies succes leek niet te stoppen. Ook bleef hij gedurende zijn gehele loopbaan als musicus schilderen en acteerde hij in meerdere films.

In 1992 trouwde Bowie met het Somalische model Iman, met wie hij een dochter kreeg. Uit een eerder huwelijk had hij al een zoon. Na een hartinfarct in 2004 volgde een stille periode, maar in 2013 kwam het album The Next Day op 1 en breekt de tentoonstelling over hem in het Londense Victoria & Albert Museum verkooprecords. De superster die zo'n 140 miljoen albums verkocht was terug.

In Nederland had Bowie vijf nummer 1-hits, waaronder Space Oddity en Golden Years. Hij trad al geruime tijd niet meer op. Bowies laatste concert was op een liefdadigheidsevenement in New York in 2006. Bowie stond bekend als dandy, vanwege zijn opmerkelijke kleding en alter ego's. Iconisch zijn het buitenaardse wezen Ziggy Stardust met bloedrood haar, de schizofrene Aladdin Sane en de geblondeerde Thin White Duke.

'Tot laatste snik relevant'

Muziekdeskundigen, -liefhebbers, collega-artiesten, politici en dj's reageren geschokt op het overlijden van Bowie. Op sociale media wordt niet alleen de muziek van Bowie geroemd, maar ook zijn persoonlijkheid en films.

Muziekkenner Leo Blokhuis zegt tegen Goedemorgen Nederland dat Bowie 'tot aan zijn laatste snik een totaal relevante artiest geweest'. Blokhuis: 'Deze man heeft zoveel gezichten laten zien, voelde alles altijd perfect aan. Echt een heel grote muzikant.'

Will Gompertz, chef kunst bij de Britse omroep BBC, noemt Bowie 'de Picasso van pop' op de website van de omroep. 'Hij was een innovatieve, visionaire en een rusteloze artiest; de ultieme, altijd veranderende, post-modernist. Samen met de Beatles, Rolling Stones en Elvis Presley heeft Bowie gedefinieerd wat pop kon en moest zijn.'

Poprecensent Gijsbert Kamer van de Volkskrant stelt dat er wel aanwijzingen waren dat Bowie kampte met een zwakke gezondheid. 'Hij leed al jaren een teruggetrokken bestaan en trad weinig op de voorgrond, ook niet rond de presentatie van zijn nieuwe album.'

Met de kennis van nu hoort recensent Kamer ook andere zaken in de teksten van zijn laatste album Blackstar, dat afgelopen vrijdag uitkwam. 'Hij zingt het niet letterlijk, anders was het niet zo'n verrassing geweest, maar er valt het een en ander in te herkennen.' Toch noemt hij het overlijden van Bowie 'voor iedereen een verrassing'. Kamer gaf het 'jazzy' Blackstar in een recensie vier van de vijf sterren en beschreef het album als 'even spannend als meeslepend, en minutieus gearrangeerd'.

Tentoonstelling

In het Groninger Musuem is momenteel een David Bowie-tentoonstelling tot en met 13 maart. De tentoonstelling schetst aan de hand van meer dan driehonderd voorwerpen uit Bowies persoonlijke archief een beeld van het leven en de carrière van Bowie. Daaronder bevinden zich handgeschreven songteksten, originele kostuums, foto's en albumontwerpen.

'Ik ben in complete shock', zei museumdirecteur Andreas Bluhm in een reactie op het overlijden van Bowie. 'Het voelt alsof we een familielid hebben verloren.' Bluhm weet nog niet of en op welke manier hij de dood van Bowie gaat verwerken in de tentoonstelling. 'We moeten dit eerst even verwerken en dan gaan we het er straks over hebben.' Het museum gaat maandag om 12.00 uur open. Dat is bijzonder, want normaliter is het museum op maandag dicht.

De trein van Zwolle naar Groningen met de speciale coupé over het leven van David Bowie blijft alle weekeinden van deze maand nog rijden. 'We denken dat we op deze manier de fans iets extra kunnen bieden om Bowie op een respectabele en mooie manier te herdenken', aldus een woordvoerder van de NS.