Politie-onderzoekers wijzen op gevaar 'papegaaiencircuit' bij beleidsvorming 'Band tussen illegaal gokken en mafia is onbewezen'

Van onze verslaggever

Weert Schenk

ROTTERDAM

Dit zeggen de Rotterdamse rechercheurs Hans van der Velde en Ton Hoeven, die bezig zijn met een groot onderzoek naar het gokaanbod in de regio Rijnmond. Al meer dan tien jaar houden ze zich intensief bezig met kansspelen. Het tweetal staat landelijk bekend om hun kennis van zaken.

De specialist-rechercheurs doen nu samen met de Erasmus-universiteit een groot, zogeheten fenomeen-onderzoek. Dat moet een rapport opleveren, waarin alles staat wat bekend is over de Rotterdamse gokwereld.

Van der Velde en Hoeven hopen dat het onderzoek leidt tot een betere opinievorming. Het stoort hen dat met name politici vaak ongenuanceerde uitlatingen doen over de kansspelen. 'Zo proberen ze onder het mom van gokverslaving regelgeving te wijzigen. Maar waar hebben ze het over? Er bestaat geen betrouwbaar cijfer van het aantal gokverslaafden. En wanneer is iemand gokverslaafd?'

Hetzelfde geldt voor de greep van de georganiseerde misdaad op het gokwezen. Hoeven en Van der Velde waarschuwen voor het 'ongefundeerde papegaaiencircuit'. De twee vinden dat beleid pas kan worden gemaakt op basis van gedegen onderzoek.

In de nota Kansspelen herijkt van het ministerie van Justitie, die bij de Tweede Kamer in behandeling is, zijn voorbeelden te vinden waartoe het napraten leidt. Zo staat in de nota dat exploitanten van illegale kansspelen duidelijke banden hebben met andere vormen van georganiseerde criminaliteit als drugshandel, prostitutie en vrouwenhandel.

De opstellers van de nota baseren zich op de criminoloog C. Fijnaut in het boekje Gokken in drievoud. In Kansspelen herijkt is echter niet te lezen waar Fijnaut zijn gegevens vandaan haalde. Fijnaut meldt dat zelf wel: uit kranteknipsels en Amerikaanse rapporten.

Hoeven en Van der Velde vinden het jammer dat justitie de kans heeft laten liggen om eerst het totale gokaanbod in kaart te brengen. 'Zicht op de gokverslaving en het gokaanbod maakt het een stuk eenvoudiger om beleid te formuleren.'

De rechercheurs beweren niet dat de georganiseerde criminaliteit geen enkele belangstelling heeft voor het gokwezen. Maar zij hebben in hun omgeving daarvoor nooit enig bewijs gevonden. En in Rotterdam is toch echt alles op gokgebied wat elders in het land ook wordt aangetroffen.

Hoeven: 'Zit achter de zwarte lotto en toto een soort mafia? Weten we niet. De inkomsten gaan niet naar een spaar-beleggingsfonds. Maar dan kan je als politie nog niet roepen dat het zwarte geld in drugs of vrouwen wordt geïnvesteerd.' Van der Velde vult aan: 'Is iemand die een gokhuisje exploiteert een crimineel? Moet die dan ook meteen banden hebben met georganiseerde misdaad. Het is ons nooit gebleken.'

Ze zeggen dat iedereen graag wil horen dat er grote goksyndicaten zijn. Dit kunnen de rechercheurs niet bevestigen. In Rotterdam zijn de casino-achtige gokhuizen juist verdwenen.

Aan het eind van de jaren tachtig waren er ruim vijftig. Ze verdwenen doordat politie en justitie harder tegen de gokhuizen gingen optreden. Hoeven en Van der Velde menen dat ze nauwelijks nog bestaansrecht hebben. De mensen die in de gokhuizen illegaal black jack of roulette speelden, komen de rechercheurs nu tegen in het legale Holland Casino.

Hoeven en Van der Velde begrijpen dat illegale kansspelen niet hoog scoren op de lijst van aan te pakken misdrijven. Ze vinden wel dat de tijd die eraan wordt besteed effectiever moet worden gebruikt.

'Je moet reëel blijven. In Nederland is gokken verboden, tenzij het, direct of indirect door de staat wordt georganiseerd. Of als er een vergunning is verleend. Een groot deel van de opbrengst moet dan een goed doel dienen.' Hoeven en Van der Velde vermoeden dat het beleid om speelautomaten te weren uit bepaalde horecagelegenheden niet zo streng was uitgevallen als de opbrengst uit kasten was verbonden aan een goed doel.

Volgens de rechercheurs worden op dit moment veel illegale kansspelen georganiseerd met gebruikmaking van de media. 'Op de televisie kan het publiek meedoen aan quizzen met vragen als: wie is de koningin van Nederland? Of in het Rad van Fortuin hoeft het publiek maar een of twee letters van een woord nog in te vullen. Dat is zo gemakkelijk dat hier geen enkele prestatie voor nodig is. Juridisch ligt het ingewikkelder, maar in feite zijn het gewoon illegale loterijen.'