Politie bestraft drie Amsterdamse leidinggevenden vanwege plichtsverzuim, deuk imago brandweercommandant Leen Schaap

De Amsterdamse brandweercommandant Leen Schaap heeft er sinds donderdag een probleem bij: een deuk in zijn geloofwaardigheid. Wijlen burgemeester Eberhard van der Laan stelt de voormalige politiecommissaris in 2016 aan om de gesloten cultuur bij de hoofdstedelijke brandbestrijding te doorbreken. Schaap wil de Mokumse brandweerlieden meer integriteitsbesef bijbrengen, want daar is het volgens hem droevig mee gesteld. Stiekem bijklussen onder werktijd en het gebruik van kazerneterrein als privéparkeerplaats is schering en inslag bij het korps, constateert hij.

Schaap pakt Van der Laans opdracht met een ijzeren vuist op. Daarmee oogst hij veel haat onder zijn manschappen, die gehecht zijn aan hun privileges. Schaap krijgt zelfs doodsbedreigingen. En nu staat zijn eigen integriteit ineens ter discussie.

De Amsterdamse ijzervreter is betrokken geraakt bij de integriteitsaffaire rond oud-politiecommissaris Ad Smit, een goede vriend en oud-collega van Schaap. Smit werd begin dit jaar oneervol ontslagen en heeft een strafrechtelijk onderzoek aan zijn broek wegens verduistering van politiegelden en het lekken van vertrouwelijke politie-informatie.

Popconcerten en voetbalwedstrijden

Eind 2016 maakte de politieleiding bekend dat Smit jarenlang een intern evenementenbureau bij het Amsterdamse korps runde. De commissaris kocht tussen 2009 en 2014 honderden kaartjes voor popconcerten en voetbalwedstrijden. Dat deed hij voor zichzelf, maar hij deelde ze ook grif uit aan collega’s, zakenrelaties, familie en vrienden. De kosten, zo’n 50.000 euro, betaalde hij niet uit eigen zak maar declareerde hij bij het korps. Het was feesten op kosten van de belastingbetaler.

Toen de aanklacht tegen Smit naar buiten kwam, was meteen duidelijk dat zijn activiteiten bepaald geen geheim waren bij het korps. Tal van collega’s profiteerden ervan. Het hoofd van de Nationale Politie, Erik Akerboom, kondigde een onderzoek aan naar een aantal politiemensen die zich door Smit hadden laten fêteren. Een van hen was Leen Schaap, onthulde het NRC donderdag. Smit gaf Schaap onder meer gratis kaartjes voor een concert van Mark Knopfler in de Ziggodome.

De politie bestraft de Dire Straits-fan nu met een geldboete wegens plichtverzuim. Twee andere hooggeplaatste politiemensen krijgen om dezelfde reden een boete: plaatsvervangend chef van de Landelijke Eenheid Willem Woelders en de plaatsvervangend chef van de Amsterdamse politie, Jan Pronker. In totaal worden tien betrokken politiemensen berispt en beboet.

Ziggodome

Schaap zegt ter verdediging in het NRC dat hij niet wist dat Smit de concertkaartjes op rekening van de politie had gekocht. Smit zou hem hebben verteld dat hij ze gratis had gekregen van een vriendin van zijn vrouw, een aandeelhoudster van de Ziggodome. Schaap claimt dat hij het geld aan de politie heeft terugbetaald zodra hij erachter kwam dat dit niet waar was.

Ad Smit heeft in de media steeds gezegd dat hij zich geslachtofferd voelt, omdat ‘iedereen’ in het korps zou hebben geweten dat hij die kaartjes declareerde en niemand daar ooit een probleem van maakte. Schaap, die formeel nog steeds in dienst is van de politie, suggereert in het NRC dat met twee maten wordt gemeten. Ook voormalig korpschef Bernard Welten, politiecommissaris Liesbeth Huyzer en huidig korpschef Pieter-Jaap Aalbersberg zouden van de ‘vrijgevigheid’ van Smit gebruik hebben gemaakt. De twee laatstgenoemden hebben dat ook toegegeven. Toch krijgen zij geen straf.

Zonder rekening

Aalbersberg ging naar hetzelfde Mark Knopfler-concert als Schaap. Vorig jaar verklaarde hij daarover in het AD: ‘Omstreeks 2014 heb ik intern gezegd: ik wil naar dat concert, kan dat? En toen zei iemand: ja, dat kan. Achteraf hoorde ik dat het via Ad Smit is gegaan. Ik wist niet dat hij het regelde.’ Waarom Aalbersberg ervan uitging dat ‘iemand’ bij het korps op verzoek kaarten kon regelen voor een (snel uitverkocht) concert van een populaire artiest, blijft daarbij onduidelijk. Ook het feit dat hij nooit een rekening zag, riep bij Aalbersberg kennelijk geen vragen op.

Aalbersberg blijft nu waarschijnlijk buiten schot, omdat hij degene was die het integriteitsonderzoek tegen Smit opstartte. Dat deed hij overigens pas nadat een ondergeschikte een formele verdenking tegen Smit had geuit. Politiecommissaris Liesbeth Huyzer bezocht via Smit twee voetbalwedstrijden op kosten van de politie. Ze betaalde de kosten pas terug toen ze daar door de korpsleiding op werd aangesproken.